Żukowski

Żukowski h. Jastrzębiec, w województwie podlaskim 1618 r., w powiecie grodzieńskim i na Podolu. Jednak zdaje się, że pierwotnym ich gniazdem jest Mazowsze, być może Żukowo, w parafii Raciąż.

W XVI wieku byli właścicielami Bystrzycy, leżącej zapewne w Małopolsce. Jan Żukowski z Bystrzycy, fundował kościół Miłosierdzia Boskiego w Krakowie koło roku 1543 (Nies.). Melchior, w pow. wołkowyskim poborca z sejmu 1618 r. (Univ. Pobor.). Jerzy w nowogrodzkim 1632. Bartłomiej, wiceregent podolski 1778. Aleksander, cześnik żytomierski 1788.

W XVIII wieku Żukowscy, należący do herbu Jastrzębiec, dziedziczyli w Żukowie nad Liwcem, w parafii Niwiski, gminie Mokobody, pow. Siedlce – wsi która była gniazdem Żukowskich Junoszyców. Już w XV wieku dobra te (nazywane też Żukowo), dzieliły się na Żuków Wielki albo Stary (Ż. Major) i Żuków Mały (Ż. Minor). 

Trudno jednak stwierdzić z całą pewnością, że legitymujący się ze szlachectwa w Królestwie Polskim, w latach 1836-1862, podawali właściwe herby. Znanych jest sporo przypadków, że tak właśnie nie było.

Genealogia
(osób: 32)

• APOLONIA Żukowska h. Jastrzębiec (ok. 1860-po 1903), c. Leona i Emilii Ostrowskiej; zamieszkała w Warszawie, później w Częstochowie 1893-1903; ur. Krześlin, parafia Suchożebry, pow. Siedlce (MK Przesmyki); m. (10 VI 1882 Warszawa) Józef Paweł Jastrzębski (ok. 1855-po 1903), s. Jana i Anny Bojanowicz; ślub w parafii św. Jana (MK Warszawa: św. Jan); dzieci: Aurelia Stanisława (ur. 1893 Częstochowa), Irena Stefania (ur. 1 IX 1898), Zofia (ur. 1903) – Jastrzębskie.
 

• LEON Antoni Żukowski h. Jastrzębiec (18 IV 1832-po 1860), s. Antoniego i 1ż. Józefy Rola, nauczyciel w guberni augustowskiej; zamieszkały Krześlin, parafia Suchożebry, pow. Siedlce 1855-1856 (MK Przesmyki); razem z ojcem wylegitymowany ze szlachectwa w Królestwie Polskim 1843 r. z herbem Jastrzębiec, zapisany do ksiąg szlachty guberni lubelskiej (Szl. Król.; Sęcz.); ur. Wisznice, pow. Biała Podlaska (MK Wisznice); ż. (1855 Przesmyki) Emilia Ostrowska (ok. 1835-po 1860), c. Franciszka i Julianny Marchowickiej; ur. Sarnaki albo Krześlin, parafia Suchożebry; ślub w parafii Przesmyki (MK Przesmyki); dzieci: Piotr, Apolonia, Joanna, Felicja, Stefania.

Źródła: Bork. Sp. 547; Nies. t.10/192; Pap.; Szl. Król.; Żern. t.2/590.


Żukowski h. Junosza, na Podlasiu. Pochodzą od Ziemaków i są niewątpliwie jednego pochodzenie z Zaliwskimi z Zaliwia. 

Ich gniazdem rodzinnym jest Żuków nad Liwcem, w parafii Niwiski, gmina Mokobody, pow. Siedlce. Dziedzicem tej wsi w 1493 r. jest Jakub herbu Junosza. W dokumencie z 1476 r. wymieniono w ziemi liwskiej: „Żukowo Major i Minor”. Zapewne to Żukowo Wielkie (Major), jako Żukowo Stare, należy 1682 r. do Walentego Żukowskiego h. Junosza, którego potomek wylegitymował się z tym herbem ze szlachectwa w Królestwie Polskim 1852 r. 

Marek Żukowski kanonik kujawski, o którego nagrobku pisze Paprocki 1584. O innym przedstawicielu tej rodziny, tak pisze Niesiecki: „Stanisława Ziemaka Żukowskiego syn Rozesłaniec, urodzony z Skulimowskiej mąż sławny, który w r. 1368 będąc w Węgrzech, gdy Cesarz Segetu dobywał, chorągiew Turkom odjął, wprawdzieć od Turków był ogarniony, ale sobie szablą drogę do swoich otworzył.”
 

• JULIAN Żukowski h. Junosza (17 II 1826-po 1852), s. Franciszka i Teresy Kuklińskiej, żołnierz armii carskiej, służący w narwskim pułku strzelców 1852; pochodzący w siódmym pokoleniu od Walentego, dziedzica wsi Żukowo Stare 1682 r., został wylegitymowany ze szlachectwa w Królestwie Polskim 1852 r. z herbem Junosza, zapisany do ksiąg szlachty guberni lubelskiej, oddział podlaski (Szl. Król.; Sęcz.).

• TERESA Żukowska h. Junosza? (ok. 1860-po 1880), c. Tomasza i Anastazji Zaliwskiej; ur. Zaliwie-Piegawki, parafia Niwiski, pow. Siedlce (MK Niwiski); m. (1878 Niwiski) Antoni Dmowski (ok. 1850-po 1880), s. Franciszka i Anieli Kosieradzkiej; ślub w parafii Niwiski, miejscowość: Zaliwie-Piegawki (MK Niwiski); dzieci: Edward Dmowski (ok. 1880-po 1907), żona: (1907 Mokobody) Marianna Rychlik (ok. 1885-po 1907), c. Aleksandry Rychlik, ślub w parafii Mokobody, pow. Siedlce, miejscowość: Ostasowizna (MK Mokobody). 

Źródła: Bork. Sp. 547; Nies. t.10/192; Pap.; Sęcz.; Szl. Król.; A. Wolff, Mazowieckie zapiski herbowe, 354, nr 713.


Żukowski h. Prus III, rodzina mazowiecka, otrzymała od Ziemowita ks. mazowieckiego przywilej na dobra Żuków, Milewo i Grodzko w pow. raciążskim, woj. płockim 1377 r. i od tych pierwszych przyjęła nazwisko. 

Jedna gałąź osiedliła się na Rusi Czerwonej i na Podolu. Z tej rodziny Wojciech Maksymilian, poseł na sejmy 1628 i 1633 r., podsędek ziemski sandomierski. W XIX wieku byli właścicielami dóbr Koralewo w gub. mohilewskiej. Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862.

Genealogia
(osób: 47)
 

• JAN Zenon Żukowski z Żukowa h. Prus III (1815-po 1850), s. Romana i NN., sędzia, właściciel dóbr Koralewo w gub. mohilewskiej; ż. NN. (ok. 1820-po 1850); dzieci: Ludwika, Jan Bolesław, Kazimierz, Bronisław, Władysław, Zygmunt.
 

• ANNA Żukowska h. Prus III (ok. 1820-30 X 1881); m. Kazimierz Giżycki h. Gozdawa (ok. 1810-1864), s. Ferdynanda i Krystyny Żukowskiej h. Prus III, dziedzic Bogdanówki na Wołyniu (Bork.); dzieci: Jan Giżycki.

Źródła: Bork. Rocz. t. 2/751-752. 

Żukowski h. własnego (in. Żukowski, Sas odm.), rodzina pomorska, według Niesieckiego – w Prusach zachodnich. Ich gniazdem rodowym jest Żukowo, w pow. człuchowskim. Są jednego pochodzenia z Włościborskimi z Włościborza w pow. nakielskim (AGZ Nakło).

Używali przydomku Szał (Schau) i wywodzą się najpewniej od pomorskiego rodu tegoż nazwiska, a używającego własnego herbu. O rodzinie Schau wspomina Krzepela w swoim opracowaniu „Rody ziem pruskich”. 

Niesiecki wymienia z nich tylko Jana Żukowskiego, starostę jasienieckiego, rotmistrza pospolitego ruszenia pruskiego, który gdy „zachęcając pruskich ziemianów do obrony ojczyzny, mawiał: Nie mów, niepowinienem jechać za granice, broń ojczyzny, gdyś szlachcic, jak w oku Źrenice”.

Herb – „żółty miesiąc w czerwonem polu być powinien, prosto do góry obiema rogami wyrychtowany, w którego pośrodku miecz z góry idący, końcem ostrza środka się dotyka tegoż miesiąca, gwiazd para koło rękojeści, jedna z jednej, druga z drugiej strony, na hełmie pawi ogon, na nim miesiąc i miecz tym kształtem jako i na tarczy: tak go opisuje MS. o Famil. Prusk.” (Nies.).
 

• ANIELA Żukowska h. wł. (ok. 1760-po 1788), c. Michała i Katarzyny Białoskórskiej; m. (ok. 1780) Łukasz Zaleski h. Rola (ok. 1740-po 1791), s. Stanisława i 1ż. Zofii Chamskiej; spisuje 1787 r. dożywocie z żoną Anielą Żukowską (Dw. Teki; AGZ Gniezno); 1v. (ok. 1770) Katarzyna Morawska (ok. 1750-ok. 1780).

• MICHAŁ Żukowski h. wł. (ok. 1710-1768/90), s. Wojciecha i Teresy Wolskiej; spisuje 1764 r. dożywocie z żoną Katarzyną Białoskórską (Dw. Teki; AGZ Kcynia); ż. (ok. 1760) Katarzyna Białoskórska (ok. 1730-ok. 1768), c. Józefa i Klary Brudzyńskiej; nie żyła już w 1768 r. (AGZ Poznań); dzieci: Aniela, Franciszek, Andrzej.

Źródła: Dw. Teki; Krzep. Pom. t. 2/189; Nies. Kor. t. 4/761; Nies. t. 10/194.