Otocki

Otocki h. Dołęga vel Dołęga-Otocki, nazwisko wzięli od wsi Otok w powiecie szadkowskim, skąd przenieśli się już w XVII stuleciu w różne strony kraju. Dziedzicem Otoka w 1565 r. był Jerzy Otocki (Paw.).

Osiński

Osiński h. Junosza, według Paprockiego dom starodawny w ziemi gostyńskiej. Z nich: Andrzej, Mateusz i Wojciech, podpisali elekcję 1669 r. z ziemią gostyńską. Mikołaj, koniuszy ziemi gostyńskiej, elektor 1733 r. z woj. rawskiego. Ignacy i Wawrzyniec, wylegitymowani w Galicji 1782.

• LUDWIK Osiński h. Junosza (1775-1838), s. Jana i Barbary Markowskiej, pisarz, publicysta, autor poezji, krytyk teatralny, tłumacz, przedstawiciel klasycyzmu warszawskiego; profesor i dziekan Król. Uniwersytetu Warszawskiego i wykładowca literatury w Szkole Dramatycznej; dyrektor Teatru Narodowego 1814-1833, sekretarz Tow. Przyjaciół Nauk; tłumacz poezji litew. 1830; zięć i następca Wojciecha Bogusławskiego; mason; zm. Warszawa, poch. Cm. Powązkowski, kw. 28-I-1 (Cm. Pow.); ż. Rozalia Bogusławska h. Świnka (1786-1866), c. Wojciecha, twórcy teatru polskiego i Augusty v. Karoliny Wilhelminy Siegmund, aktorka; zm. Warszawa, poch. Cm. Powązkowski, obok męża (PSB t. 24). 

Źródła: Nies.; Urus. t. 13/36-37.


Osiński h. Pomian, na Kujawach i w Wielkopolsce. Pisali się z Ośna lub Nadolnego Ośna, a brali przydomek Obermut. Ich gniazdem jest wieś Ośno Nadolne w Kaliskiem, obecnie woj. wielkopolskie, pow. koniński, gmina Sompolno, dawniej pow. nieszawski, gmina Wierzbie, parafia Lubotyń (SGKP). Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862, niektórzy z herbem Wąż.

Źródła: Bork.; Dw. Teki; Nejm.; Sęcz.; SGKP t. 7/646; Urus. t. 13/37, 39-40; Żern.
 

Osiński h. Wąż, vel Wężyk-Osiński, Wężyk z Osin, rodzina sieradzka, gałąź rodu Wężyków, pisząca się z Osin. 

Od wsi Osiny, leżącej w ziemi sieradzkiej, dość dowolnie nazywali się Osińskimi lub Wężykami-Osińskimi, często wracając do pierwotnego nazwiska Wężyk. Posiadali majątki ziemskie m. in. w ziemi wieluńskiej. 

Pochodzący z Mazowsza Osińscy herbu Wąż zostali wylegitymowani ze szlachectwa w latach 1840, 1851 i 1860. Ci, którzy pisali się z Nadolnego Ośna w Kaliskiem, należą niewątpliwie do rodu Pomianów. Z nich: 1 kasztelan 1685.

Genealogia
(osób: 47)

• KATARZYNA Wężyk-Osińska h. Wąż (ok. 1640-po 1690), c. Marcina i Marianny Tarnowskiej (AGZ Kalisz); m. (p. 1661) Stanisław Mielęcki h. wł. (ok. 1640-po 1690), posesor zastawny wsi Słonków Suchy w pow. sieradzkim 1690.

gen. Aleksander Osiński 

(1870-1956)

• STEFAN z Osin Wężyk-Osiński h. Wąż (ok. 1650-po 1690), s. Marcina i Marianny Tarnowskiej, dziedzic części dóbr Grudzielec w pow. kaliskim, które nabył w 1684 i 1688 r. od Tomickich za 27. 000 złp. (AGZ Kalisz); w 1670 r. na ½ dóbr Torzyniec w pow. ostrzeszowskim, żonie Mariannie Bojanowskiej, zapisuje 9. 500 złp. wziętych z rąk Teresy Dąmbskiej, wdowy po Konstantym Bojanowskim jako posag i wiano (AGZ Poznań); posesor zastawny wsi Karsy, Bobry i Wierzchoslawy w pow. kaliskim 1690 (AGZ Kalisz); ż. (ok. 1670) Marianna Bojanowska (ok. 1650-po 1670), c. Mikołaja i Zofii Wysockiej.

Źródła: Bork. Spis; Dw. Teki; Kos. t.1; Nejm.; Sęcz.; Urus. t.13/38-39; PSB t.24.

Oskierka

herb Murdelio

herb Oskierków

Oskierka h. Murdelio odm. vel Oskierko, Oskirka, senatorska rodzina litewska w pow. mozyrskim i innych, już w połowie XVl wieku posiadała znaczne majątki na Białej Rusi. Wywodzą się być może z mieszczan połockich, uwolnionych przez króla Zygmunta w 1511 od wszelkich powinności (Bon.). Z czasem rozdzielili się na 4 linie, w tym linię strażnikowską i linię na Budzisławiu i Teresdworze. Jedna z tych linii miała swoje posiadłości w Inflantach Polskich. W XVIII i XIX stuleciu byli właścicielami dóbr Cichinicze w pow. rochaczewskim, Krasnopol, Wyszewicze w pow. owruckim, Jaszonki, Wodowicze w pow. mozyrskim, Budzisław i Teresdwór w pow. wilejskim, Rudaków w pow. rzeczyckim, Musza, Okra, Ejsbachów i Hieronimów w pow. dynaburskim. Z tej rodziny: Samuel, sędzia ziemski mozyrski, dzielny wojownik, fundator klasztoru OO. Bernardynów w Słucku 1672. Gerwazy Ludwik (zm. 1770), starosta grodowy mozyrski, cześnik wielki litewski 1748, referendarz wielki litewski 1764. Senatorów w rodzinie: 3 w latach 1725 — 1794. — Antoni (zm. 1735), pisarz wielki litewski 1724, kasztelan nowogrodzki 1725. Maciej Kazimierz, nominat kasztelan mozyrski nowej kreacji 1794. Marcin Teodor, nominat kasztelan oszmiański nowej kreacji 1794.

Odmiana w herbie — półksiężyc rogami w dół obrócony, między nimi gwiazda, na księżycu krzyż; w koronie trzy pióra strusie.

Genealogia
(osób: 163)
 
• HELENA Oskierka (ok. 1830-1902), c. Dominika i Anny Wołłowicz, właścicielka dóbr Samojłowicze; m. Wacław hr. Krasicki h. Rogala (1823-1897), s. Leona i 2ż. Antoniny Saunders, właściciel dóbr Samotojszcze na Litwie; dzieci: kilkoro, m. in. Witold, Czesław – hr. Krasiccy.

• JÓZEF Oskierka (ok. 1745-po 1790), s. Antoniego i Teresy Eperiaszy, podkomorzy chełmiński; chorąży petyhorski, poseł i elektor w 1764 z pow. oszmiańskiego, podkomorzy chełmiński 1770; dziedzic dóbr Szack; ż. Anna Hutten-Czapska h. Leliwa (ok. 1760-po 1790), wojewodzianka chełmińska; dzieci: Franciszek, Ignacy.

Źródła: Bon. Pocz. 228; Bork. Rocz. t.2/600-603; Kon. 223; Kos. t.1; Urus. t.13/41-46.

Ossowski

Ossowski h. Abszac (in. Abschatz, Awstacz, Łosia głowa, Napiwon) vel Abszac-Ossowski, odnoga rodu Abszac vel Abschatz (Abschitz, Abszytz, Abszyc), przybyłego do Wielkopolski ze Śląska. Protoplastą rodu Ossowskich jest Hincza vel Hindrzych, tj. Henryk z Ossowejsieni herbu Austaczew alias Łosia głowa (zm. 1424), w latach 1416-1424 posiadał również wraz z braćmi Dębowąłękę (Kozier., Obce ryc., s. 8). Nazwisko wzięli od wsi Ossowa Sień in. Ossowasień (dzisiaj Osowa Sień) w pow. wschowskim. Początkowo zapisywani jako Ossowosieński, później już stale Ossowski.

Ostroróg

Ostroróg h. Nałęcz, rodzina wielkopolska, pochodąca się od wygasłego rodu Nałęczów Szamotulskich, z których jeden, jak się zdaje w końcu XII wieku, posiadając majątek Ostroróg w pow. szamotulskim, od niego nazwał się Ostrorogiem. Jego też potomkowie pisali się stale z Szamotuł i długo nosili rodowe imię tej gałęzi – Dobrogost. Od XIII do połowy XVII stulecia rodzina magnacka, za Piastów używała tytułu hrabiów (comes), w 1410 i 1518 otrzymali od cesarza tytuł hrabiów Świętego Państwa Rzymskiego (S.I.R.). Z czasem rozdzielili się na kilka gałęzi, które przyjęły nowe nazwiska: Ostrorogów ze Lwówka Lwowskich, z Gorzenia (Górzna) Gorzeńskich i Prusimia Prusimskich. W 1783 otrzymali potwierdzenie dziedzicznego tytułu hrabiowskiego w Austrii. Ostrorogowie posiadali liczne majątki ziemskie w Wielkopolsce, Małopolsce i na Rusi Czerwonej. W Małopolsce byli m. in. właścicielami wsi Chmielów w pow. pińczowskim, parafia Działoszyce 1498-1525 (Krzep. Mał.). Z nich: 9 wojewodów i 18 kasztelanów 1226 — 1750. 
Genealogia
(osób: 110)

• KAROLINA hr. Ostroróg (ok. 1810-po 1840), c. Andrzeja i Róży Głogowskiej; m. Antoni z Ziemięcina Ziemięcki (Ziemęcki) h. Nieczuja (ok. 1810-1870), s. Wilhelma Ignacego i Marii Stawowskiej; wylegitymowany ze szlachectwa w Królestwie Polskim w 1851; dzieci: Konstanty, Jadwiga – Ziemięccy.

Mikołaj Ostroróg 
(1593-1651)

• MIKOŁAJ Ostroróg (1593-1651), s. Jana i 1ż. Katarzyny Mieleckiej, podczaszy koronny, dyplomata, znakomity mówca sejmowy, regimentarz wojsk koronnych, uczestnik wojen kozackich; w 1603 rozpoczął naukę w Akademii Zamojskiej pod opieką Szymona Szymonowica, następnie studiował za granicą, w Wiedniu 1613, w Kolonii i Padwie 1618-1619; poseł na sejmy z woj. ruskiego i bełskiego od 1627, podstoli krakowski 10 II 1633, marszałek sejmu koronacyjnego 1633 (jego mowa na powitanie nowego króla Władysława IV Wazy uznana została wówczas za wzór oratorstwa), stolnik wielki koronny 15 VIII 1634, krajczy wielki koronny 21 VI 1636, podczaszy wielki koronny 1638; wyznaczony przez króla w 1635, wraz z kanclerzem litewskim Stanisławem Albrechtem Radziwiłłem, na mediatora między unitami a prawosławnymi; w 1644 wziął udział ze swymi oddziałami nadwornymi w wyprawie ochmatowskiej przeciw Tatarom; w VIII 1646 kandydował do buławy polnej, ostatecznie przyznanej wojewodzie czernihowskiemu Marcinowi Kalinowskiemu; jeden z trzech regimentarzy wojsk koronnych w czasie powstania Chmielnickiego 1648-1649, obwiniany o klęskę pod Piławcami; podczas obrony Zbaraża dowodził jedną z pięciu dywizji; starosta kościelecki, drohowski, rohatyński, tykociński 25 X 1645, buski 15 III 1646; posiadał znaczne dobra w woj. ruskim, mieszkał przeważnie w Komarnie; poch. w Lublinie (PSB, T. 24); ż. (p. 1627) Barbara z Górki Roszkowska h. Łodzia (ok. 1600-1641); dzieci: Katarzyna, Zygmunt, Mikołaj, Andrzej, Stanisław.

Źródła: Bork. Rocz. t.1/299-301, t.2/230-232; Bork. Gen. 434-436; Kos. t.1/473- 486, t.2/156-157; Urus. t.13/80-92.

Ostaszewski

Ostaszewski h. Ostoja, licznie rozrodzona rodzina mazowiecka, pisząca się z Ostaszewa Wielkiego w ziemi ciechanowskiej, obecnie pow. pułtuski, gmina Gzy. W miarę działów, wieś ta przybierała różne nazwy, takie jak Ostaszew Wielki, Panki, Bagno, Czerznie i Włoski. Ostaszewscy są notowani w tamtejszych księgach urzędowych od XV wieku. Akta kancelarii książąt mazowieckich w Metryce Koronnej zawierają przywilej ks. Bolesława IV z 1446 dotyczący Ścibora z Ostaszewa, oraz przywilej ks. Janusza II z 1473 przenoszący Ostaszewo na prawo chełmińskie. Przez kilkaset lat Ostaszewo Wielkie pozostawało w ręku Ostaszewskich, i dopiero w 1771 Franciszek Ostaszewski sprzedał je podstolemu zawkrzeńskiemu Antoniemu Zielińskiemu. Z czasem ród Ostaszewskich rozdzielił się na wiele gałęzi, z nich jedna osiedliła się w Wielkopolsce, inna na Rusi Czerwonej i Podolu. W XIX stuleciu byli właścicielami m. in. Wzdowa i Grabownicy w pow. brzozowskim, oraz Klimkówki w pow. sanockim. Z tej rodziny: 1 biskup 1813 — 1817.
Nazwisko Ostaszewski przybierała też później drobna szlachta o nazwisku Ostasz (Urus.). 
Genealogia
(osób: 411)

• LUDWIKA Ostaszewska (1806-1877), c. Kazimierza i Heleny Załęskiej; m. (p. 1831) Franciszek z Niezabytowa Niezabytowski h. Lubicz (ok. 1790-1852), s. Jana i Anny Żurakowskiej, członek i deputat stanów galicyjskich, komisarz sejmu stanowego 1845; właściciel dóbr Uherce w powiecie gródeckim; dzieci: Włodzimierz Niezabytowski (ur. 29 VI 1831).

• TEOFIL Wojciech z Ostaszewa Ostaszewski (1807-9 VIII 1889), s. Sebastiana i Wiktorii Łubkowskiej, oficer wojsk polskich, członek Stanów galicyjskich, prezes rady powiatowej brzozowskiej; delegat galicyjskiego Tow. Kredytowego Ziemskiego, komendant Gwardii Narodowej obwodu sanockiego 1848; autor dzieł ludowych; właściciel dóbr Wzdów i Grabownica w pow. brzozowskim, oraz Klimkówka w pow. sanockim; ż. (15 IV 1849 Wiedeń) Emma Honorata hr. Załuska h. Junosza (13 VIII 1831-1 III 1912), c. Karola Teofila i Amelii ks. Ogińskiej; ur. w Memlu; dzieci: Maria, Adam, Stanisław, Kazimierz.

Źródła: Bork. Rocz. t.1/526-527; Kos. t.1; Nies. t.7; Urus. t.13; Wikipedia.

Ostrowski

Ostrowski h. Grzymała, według Uruskiego, stara, lecz niezamożna rodzina mazowiecka. Nazwisko wzięli od wsi Ostrów nad Wisłą, w ziemi czerskiej, parafia Magnuszew, obecnie pow. Kozienice.

Ożarowski

Ożarowski h. Rawicz (in. Rawa), rodzina małopolska, biorąca nazwisko od wsi Ożarów w pow. lubelskim, parafia Garbów. Dziedziczyła tam w latach 1417-1580 (Dług.; Krzep.). Według Niesieckiego mieli wywodzić się z Ożarowa w ziemi wieluńskiej, co jest jednak wątpliwe.

Ossoliński

Ossoliński h. Topór, stara magnacka rodzina małopolska, wywodząca się od średniowiecznego rodu Toporczyków-Starżów, których gniazdem była Morawica k/ Krakowa. Są jednego pochodzenia z Balickimi z Balic i Tęczyńskimi z Tęczyna. Już za Piastów używali tytułu hrabiów (comes) z Tęczyna (Tenczyna). Gniazdem rodu jest wieś Ossolin, pow. Opatów, parafia Goźlice, gdzie dziedziczyli w latach 1377-1578 (Krzep.), a protoplastą był żyjący w XIV wieku Jan z Ossolina. Jerzy Ossoliński, kanclerz wielki koronny, otrzymał w 1633 od papieża Urbana VIII, a w 1634 od cesarza Ferdynanda II tytuł księcia Państwa Rzymskiego, który jednak nie był uznany przez Rzeczpospolitą, a i Jerzy umarł 1650 bez potomstwa płci męskiej.
Z tejże rodziny Maksymilian, podskarbi wielki koronny, otrzymał 1733 tytuł księcia (Duc) i para francuskiego, lecz ten tytuł wygasł na bezpotomnie zmarłym. Inna linia otrzymała w 1785 tytuł hrabiowski w Austrii z odmianą w herbie, a w Prusach 1805, ale wygasła w 1850.
W XIX stuleciu istniała już tylko szlachecka gałąź tej starej i zasłużonej dla kraju rodziny. Z nich: 1 biskup, 5 wojewodów, 4 ministrów i 17 kasztelanów 1378 — 1831.
Genealogia
(osób: 161)

 

Anna Ossolińska

(1759-1809)

 

• JÓZEF Kajetan hr. Ossoliński (1764-5 IV 1834), s. Aleksandra i 2ż. Benedykty Antoniny Loewendal, kasztelan podlaski 26 X 1790-1793, asesor konfederacji generalnej targowickiej 1792, członek komitetu organizacyjnego cywilnego 1814, senator-kasztelan Królestwa Polskiego 1822-1824, starosta sandomierski 1775; kawaler Orderu Orła Białego i św. Stanisława; dziedzic na Rudkach; otrzymał dziedziczny tytuł hrabiowski pruski 5 VI 1798, potwierdzenie w Prusach 15 XI 1805, na co dyplom 1 X 1806; ż. (1781) Marianna (Maria) Barbara Zaleska h. Chomąto (ok. 1765-1813), c. Piotra, podkomorzego nurskiego i NN.; dzieci: Wiktor.

• LUDWIKA Róża Ossolińska (25 VIII 1797-11 II 1850), c. Jana Onufrego i Florentyny Dembowskiej, pisarka i poetka, autorka utworów dla dzieci, filantropka; gdy zmarła jej matka, została z siostrą Julią oddana przez ojca do pensji we Lwowie; z powodu przebytej w dzieciństwie choroby, pozostała do końca życia kaleką; zaopiekowała się nią Józefa z Ossolińskich Morstin, a potem Emilia z Ossolińskich Krasińska; w Radziejowicach, gdzie przebywała u Emilii Krasińskiej poznała Elżbietę Jaraczewską, powieściopisarkę, która dostrzegła u niej talent literacki; dzięki niej, rozpoczęła wydawanie swych wierszy i opowiadań przeznaczonych głównie dla dzieci i utrzymywała się z renty wypłacanej przez rodzinę; ur. Wyszków, zm. Kraków, poch. Cm. Rakowicki, kw. Ka (PSB t. 24 s. 386; K. Grodziska-Ożóg, Cmentarz Rakowicki w Krakowie, Kraków-Wrocław 1983; Wikipedia). 

Źródła: Bork. Rocz. t.2/229-230; Bork. Gen. 431-434; Dw. Gen.; Dw. Teki; Kos. t.3/276-277; Koss. t.2; Krzep. Młp.

Ożegalski

Ożegalski h. Kościesza, rodzina podlaska, pisząca się ze wsi Ożegały. Jedna linia, osiedlona początkowo na Litwie, stamtąd przeniosła się w XVIII wieku do Wielkopolski, a wreszcie osiadła w Galicji.
W XIX stuleciu byli właścicielami m. in. dóbr Gościejewo, Międzylno i Ochla w pow. krotoszyńskim, w Wielkopolsce, Kamionna i Pasierbiec w pow. bocheńskim, Bolechowice w pow. krakowskim. Wymieniani przez Uruskiego Ożegalscy herbu Rawicz nie istnieli. Z tej rodziny: Józef, rotmistrz powiatu grodzieńskiego 1770.
Genealogia
(osób: 20)

• EMILIA Ożegalska (1818-29 IX 1875), c. Józefa i Józefy Rudnickiej; zm. w domu swej córki w Dzierznicy, poch. w Sośnicy, gr. rodz. (MK Mokronos; Dz. Pozn. 224/75); 1m. (26 XI 1837 Gościejewo) Michał Chłapowski h. Dryja (ok. 1810-po 1837), dziedzic Sośnicy; dzieci: Tekla (ur. 1846), Jadwiga (ur. 1851) – Chłapowskie; 2m. (p. 1855) Ludwik Sokolnicki h. Nowina (ok. 1820-po 1860); dzieci: Witold (11 IV 1855-26 XII 1908), Kazimiera (1857-4 X 1934), Michalina (ur. 1857) – Sokolniccy.

• FRANCISZEK Ożegalski (21 XI 1816-7 XII 1875), s. Józefa i Józefy Rudnickiej, ziemianin, właściciel Gościejewa, Miedzylna i Ochli w W. Ks. Poznańskim, później Kamionny k/ Żegociny i Pasierbic w pow. bocheńskim, w ówczesnej Galicji; ur. Zimnowoda, chrz. 8 X 1818 Gościejewo (MK Mokronos); ż. Józefa Suchorzewska h. Zaremba (ok. 1830-po 1858); dzieci: Stanisław, Józef, Kazimierz, Franciszka, Władysław, Helena, Maria, Anna, Jadwiga.

Źródła: Bork. Rocz. t.2/605-606; Dw. Teki.

Owsiany

Owsiany h. Ostoja, vel Ostoja-Owsiany, rodzina wywodząca się z ziemi łęczyckiej. Wyszli zapewne ze wsi Wola Owsiana k/ Oporowa w dawnym pow. orłowskim, która należała do nich w pierwszej połowie XVI stulecia.