Topolski h. Nałęcz, pisali się z Nieśmierza (de Nieśmierz) i Topoli. Pierwotnym gniazdem Nałęczów Topolskich jest chyba Topola w powiecie nakielskim.
Wieś Nieśmierz, leżąca w dawnym pow. łęczyckim, obecnie nazywa się Leśmierz, i leży w pow. Zgierz, w woj. łódzkim. Była ona gniazdem Nieśmierskich herbu Jastrzębiec.
Trojanowski h. Ogończyk (in. Powała), na Podlasiu, Mazowszu i w Małopolsce. Stanowią odgałęzienie rodu Powałów, pisali się „z Trojanowa”. Ich gniazdem rodzinnym jest Trojanów, wieś leżąca obecnie w woj. mazowieckim, powiat Garwolin, gmina Trojanów. 
Tyborowski h. Lubicz, vel Tyboroski, nazwisko wzięli być może od wsi Tyborów, parafia i powiat Mińsk Mazowiecki, dawniej gmina Barcząca, obecnie – Cegłów.
Tymiński h. Nałęcz, vel Tymieński, pisali się z Tymianki (de Tymianka), zapewne wsi w powiecie brzezińskim, parafii Stryków. W obecnym podziale administracyjnym wieś ta należy do gminy Stryków, pow. Zgierz, woj. łódzkie. 
Ubysz h. Cholewa, vel Ubisz, rodzina mazowiecka, wymieniona przez Paprockiego w 1584 r. Pisali się ze Ślubic Ubyszowych w ziemi gostyńskiej, jednak zapewne wyszli ze wsi Kuchary Ubysze w powiecie płockim, parafii Bonisław. 
Ujazdowski h. Ślepowron, vel Ujazdoski, na Mazowszu. Nazwisko wzięli od wsi Ujazdowo, w parafii i powiecie Ciechanów. Podpisali elekcje 1648 i 1697 r. z woj. płockim i łęczyckim. 
Unierzyski h. Jastrzębiec (odm.), vel Unierzycki, na Mazowszu, w woj. płockim 1552, później także w Wielkopolsce. Służyli w armii pruskiej (Żern.). Nazwisko wzięli od wsi Unierzyż, dawniej pisanej także Unierzyrz i Unieżyrz, obecnie w gminie Strzegowo, powiat Mława, woj. mazowieckie. 
Uzdowski h. Bończa, vel Uzdoski, Uszdowski, Ozdowski, na Mazurach, Mazowszu, w Prusach 1560, w ziemi zakroczymskiej 1775. Są odgałęzieniem Ostaszewskich h. wł. i mieli przydomek Ostaszew, niem. Ostischau (Żern.). 
Zabokrzycki h. Sulima, vel Zabokrzecki, Żabokrzecki, Żabokrzycki, w ziemi łęczyckiej 1584 (Pap.), później m. in. w Prusach. Wyszli ze wsi Żabokrzeki, gmina i parafia Mazew, pow. Łęczyca, obecnie woj. łódzkie (SGKP). 
Zagórowski h. Strzemię, vel Zagorowski, w ziemi sanockiej (Nies.), 1697 (Con.), w ziemi krakowskiej 1687 (Ks. Obl. Krak.). Są odgałęzieniem Trzecieskich herbu Strzemię. Wyszli prawdopodobnie ze wsi Zagórowa w pow. olkuskim, gmina Trzyciąż, parafia Imbramowice. Wieś ta była co 
Zajączkowski h. Drzewica, w pow. piotrkowskim 1584 (Pap.) i opoczyńskim 1598 (A. C. Opocznen.), pisali się z Zajączkowa.
Zakrocki h. Cholewa, błędnie Zakrodzki, drobna, przeważnie zagrodowa szlachta na Mazowszu i w ziemi dobrzyńskiej 1617 (Nies.), 1697 (Con.). 
Załuska h. Kościesza, vel Załuski, drobna szlachta mazowiecka, przeważnie zagrodowa. O tej samej chyba rodzinie pisze Paprocki w 1584 roku, że się piszą Załuski z Załuża w pow. ciechanowskim. Zandrowicz h. Zander, rodzina pochodzenia szwedzkiego, pierwotnie nazywali się Zander i pisali się „de Zandry”, albo „z Zandrowa”.
Zaniewski h. Lubicz, vel Zanieski, Saniewski, na Podlasiu, w ziemi łomżyńskiej. Pochodzą ze wsi Zanie Leśnica, pow. Zambrów, parafia Kołaki Kościelne.
Zaruski h. Grabie, vel Zaruzki, na Mazowszu, a później m. in. w ziemi piotrkowskiej 1690 (Nies.). Pisali się z Drogoszowa in. Drogoszewa w ziemi nurskiej, w parafii Miastkowo, 1648 (Con.). Ich gniazdem rodzinnym są dobra Zaruzie, położone w tejże parafii Miastkowo, pow. Łomża, 
Zatoński h. Zagłoba (in. Zagroba), na Mazowszu, później też w innych województwach. Mieszkali m. in. w okolicach miasta Radzymin, obecnie pow. Wołomin, woj. mazowieckie.
Zawistowski h. Jastrzębiec, vel Zawistoski, na Mazowszu, Podlasiu, w Wielkopolsce, w W. Ks. Litewskim, w większości szlachta zagrodowa. Nazwisko wzięli od wsi Zawisty, w ziemi nurskiej, obecnie woj. mazowieckie, pow. Ostrów Mazowiecka, gmina i parafia Boguty. W XIX Zberowski h. Jastrzębiec, vel Zberoski, Zbyrowski, Zbyroski, Zbirowski, na Mazowszu, właściwie Zberożski, ze wsi Zberoż, powiat Przasnysz, gmina Czernice Borowe, parafia Węgra. W roku 1561 w części Zberoż (Zberos) Kaki była 1 włóka, 1 ogrodnik, 2 części po 1 włóce, w części 
Zbyszewski h. Topór (in. Pałuka), vel Starża-Zbyszewski, Zbyżewski, w Wielkopolsce, wyszli ze wsi Zbyszewice w dawnym pow. kcyńskim, pisali się z Łukowa.
Prus I 
Prus III
Zdziechowski h. Rawicz, vel Ursyn-Zdziechowski, Zdzichowski, Zdzy- chowski, Zdziechoski, rodzina małopolska, pisząca się ze Zdziechowa, wymieniona już przez Długosza w 1460, następnie w Źródłach dziejowych w latach 1508 i 1569. Pisani w XV-wiecznych aktach jako Szdzechowsky 
Zdzieszyński h. Pobóg, vel Zdziesiński, bardzo rzadko Zdzieszeński, wywodzą się ze wsi Zdzieszyn, w parafii Mszczonów, dawny powiat Błonie, obecnie pow. Żyrardów, woj. mazowieckie. 
Zembrzuski h. Doliwa, vel Zębrzuski, Zęmbrzuski, Zembruski, Zęmbruski, Zębruski, na Mazowszu, rodzina drobnoszlachecka, licznie rozrodzona. Wywodzą się ze wsi Zembrzus Wielki, powiat Przasnysz, parafia Czernice oraz Zembrzus Mokrygrunt, w tym samym powiecie, 
Zglenicki h. Prus II (oraz h. Prus III), vel Zglennicki, Zglinicki, Zgliniecki, Zgliński, w dawnym województwie płockim i w ziemi dobrzyńskiej. Wymienia ich Paprocki 1584 r. Licznie rozrodzeni, przeważnie szlachta zagrodowa, używali rozmaitych, odróżniających ich przydomków, jak 
Zgorzelski h. Krzywda, w ziemi warszawskiej. Wyszli ze wsi Zgorzały in. Zgorzele, w ziemi płockiej, pow. bielskim.
Zieleniewski h. Dołęga, vel Zielenieski, pisali się z Zieleniewa w ziemi łęczyckiej 1697 (Con.). Wywodzą się zapewne ze wsi Zieleniew in. Zieleniewo Wielkie i Małe, powiat Łęczyca, gmina Daszyna, parafia Mazew a do 1812 r. parafia Sławoszew.
Zieleźnicki h. Ślepowron, vel Żeleźnicki, Zieleznicki, Zielaźnicki, Żelaźnicki, przydomku Kabot in. Kabat, pisali się z Zieleźnic. Nie ma obecnie na Mazowszu wsi tej nazwy. Jest Żeleźnia, w powiecie ciechanowskim, w gminie i parafii Glinojeck. Zielonka h. Jastrzębiec (odm.), rodzina małopolska, skąd przeniosła Zimnoch h. Bończa, na Podlasiu. Ich gniazdem rodzinnym jest ta sama wieś Zimnochy w ziemi bielskiej, z której wywodzą się Zimnochowie herbu Ślepowron. W XIX wieku dobra te stanowiły okolicę szlachecką, złożoną ze wsi Zimnochy Rzeki, Z. Ścisły (Susły?) i Z. Świechy. Obecnie 
Ziółkowski h. Korczak, vel Ziołkowski, Ziołkoski, rodzina małopolska, w woj. krakowskim 1500 (Pap.), w woj. lubelskim 1574 (Nies.), następnie także w innych województwach.
Znamierowski h. Gryf, vel Znamirowski, na Podlasiu, Wołyniu, ziemi nurskiej 1697, warszawskiej 1798, w pow. lidzkim w I połowie XIX wieku. Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862. Są także Znamirowscy herbu Rawicz oraz nobilitowani w 1775 roku – Znamirowscy nieznanego herbu (Con.). 
Zubowski h. Prawdzic, vel Żubowski, na Mazowszu, na Litwie, w pow. orszańskim. Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862.
herb Pomian
herb Wieniawa Zubrzycki h. Wieniawa, vel Żubrzycki, Żubrycki, Zubrycki, na Rusi i Podolu. Wyszli zdaje się z Zubrzyka koło Krynicy. Są zapewne gałęzią Zubrzyckich herbu Pomian, przydomku Pomianowicz, wylegitymowanych ze szlachectwa w ziemi przemyskiej 1782 roku (Szl. Gal.).
Zwierkowski Bełty, vel Zwierkoski, w Małopolsce i na Litwie, w woj. wileńskim, pow. Oszmiana, 1698. W I połowie XIX wieku byli właścicielami majątku Turzyn w parafii Lelów, obecnie woj. śląskie, pow. Częstochowa, gmina Lelów. 
Zyrzyński h. Janina, vel Zerzyński, Żerzyński, Zeżyński, Zyżyński, Rzyżyński, Rzeżyński, właściwie Żyrzyński, Żyżyński, pisali się z Zyrzyna i Łubawicy w pow. lubelskim i chełmskim 1662, 1697, 1764 (Con.). Ich gniazdem rodzinnym jest Żyrzyn (niekiedy Żyżyn), obecnie siedziba gminy i parafii, pow. Puławy, woj. lubelskie. W 1531 r. wieś ta należała do parafii Końskowola, zaś w 1676 r. do parafii Gołąb i w tymże ostatnim roku jedna część należała do kolegium jezuitów, 3 części do Żyrzyńskich i jedna część do Truskowskiego (Paw. Małop. 359). Kościół we wsi erygował r. 1675 ks. Wojciech Rejmiński, proboszcz w Gołębiu, i Stanisław Żyrzyński, dziedzic w Żyrzynie. Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862 – jako Zyrzyńscy herbu Janina. 
Żarnowski h. Rogala, vel Bibersztein-Żarnowski, Zarnowski, Ziarnowski, Żarnoski, w dawnym woj. płockim (Nies.), w ziemi wiskiej 1500. Wyszli ze wsi Żarnowo, pow. Ciechanów, gmina i parafia Grudusk. W roku 1567 dziedzicem wsi jest Jakub Żarnowski (Paw. Maz. 337). Żarnowscy herbu Rogala zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862.
Żebrowski h. Jasieńczyk, vel Ziebrowski, Żebroski, na Mazowszu i Podlasiu. Używali różnych przydomków m. in. Choszczyk, Ciok, Flesz, Graczyk, Grzegorczyk, Kolnik, Marczyk, Olejarczyk, Paproszek, Ruszczyk, Skorupa. Żelazkowski h. Rawicz, vel Żelaskowski, Zielazkowski, Zielaskowski, Żelazkoski etc., w ziemi rawskiej 1674, 1697 (Con.). Według herbarzy jest to gałąź rodziny Żelazo herbu Rawicz, która zmieniła nazwisko na Żelazkowski. Byli też Żelazowscy tego herbu. Żelazkowscy zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862. Z tej rodziny: Szymon Żelazkowski, poseł na sejm, podpisał elekcję Jana III w 1674 r. z woj. rawskim (Nies.). Jakub, burgrabia rawski 1779 (MK Żelechlinek).Żelazowski h. Jastrzębiec, vel Zielazowski, Żelazoski, Zelazowski, na Mazowszu i Podlasiu, w ziemi nurskiej i liwskiej 1697 (Con.). Licznie rozrodzona, drobna szlachta tego nazwiska mieszała we wsi Żelazów, dawniej Żelazowo, powiat Węgrów, gmina i parafia Korytnica. 
