Tarczewski

Tarczewski h. Tarnawa, vel Tarczowski, Tarczyński, rodzina podlaska, jej majątkiem gniazdowym jest wieś Tarcza in. Tarcze w dawnym pow. łukowskim, parafii Zbuczyn (Krzep.).
Są chyba jednego pochodzenia z Tarczyńskimi. Wymieniają ich Paprocki w Herbarzu 1584 r. oraz Wyroki Lubelskie 1589 (Wyr. Lub.). Niesiecki wspomina o Tarczewskich w woj. sandomierskim i poznańskim. Wydaje się jednak wątpliwe, że to ta sama rodzina. Tarczewscy vel Tarzeccy z Wielkopolski pochodzą ze wsi Tarcze in. Tarce (dawniej też Tarszcze) w pow. kaliskim. Niesiecki przypisuje Tarzeckim herb Prawdzic. Występują w aktach przynajmniej od 1506, kiedy to ówczesne akta urzędowe kaliskie wymieniają braci Piotra, Mikołaja, Wojciecha, Jakuba i Marcina, jako dziedziców we wsi Tarcze (AGZ Kalisz). Części tej wsi należące do Tarzeckich vel Tarczewskich zostały sprzedane w latach 1595-1639 Piotrowi z Bnina Opalińskiemu, a następnie należały do Jarochowskich (AGZ Poznań). W XIX wieku byli właścicielami m. in. dóbr Brzeście k/ Pińczowa, obecnie w woj. świętokrzyskim. Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1861. Z nich: Mikołaj, w woj. poznańskim 1697. Wojciech, regent piotrkowski 1778.
Genealogia
(osób: 78)

• MARCELI Marek Józef Jan Chrzciciel Tarczewski (ok. 1782-31 VIII 1843), s. Macieja i Józefy Tańskiej, prawnik, adwokat, obrońca spiskowców, radca prawny w Komisji rządowej spraw wewnętrznych i duchownych, członek Rady głównej opiekuńczej zakładów dobroczynnych, mecenas przy warszawskim departamencie rządzącego senatu, właściciel dóbr ziemskich; studia prawnicze ukończył na uniwersytecie w Królewcu, z dyplomem Albertyny powrócił do Warszawy i pracował w Prokuraturze Królestwa Polskiego; po 1810 przeszedł do pracy w adwokaturze i z uprawnieniami mecenasa występował przed kasacyjnym Sądem Najwyższej Instancji, a liczne jego mowy i pisma procesowe ogłaszane były drukiem; bronił polskich konspiratorów w procesach politycznych, w pierwszym procesie Towarzystwa Patriotycznego, gdzie jako główny oskarżony przed sądem wojennym występował Walerian Łukasiński, Tarczewski bronił Mikołaja Dobrzyckiego; w drugim procesie, toczonym już przed Sądem Sejmowym, był obrońcą prezesa Towarzystwa Stanisława Sołtyka; za stanowcze wystąpienia w tym procesie Tarczewskiego ukarano upomnieniem, zarzucając mu obrazę prokuratora Onufrego Wyczechowskiego, niemniej jednak wykazał się on skutecznością; wskazał liczne uchybienia formalne, a w efekcie uzyskał wyrok uniewinniający, zatwierdzony potem przez cara Mikołaja I; wystąpienia adwokata opublikowano w Zbiorze mów i dokumentów procesu sejmowego 1828; siostra żony, Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, wystawiła wysoką ocenę postawie moralnej Tarczewskiego; z jej pamiętników wynika, że w czasie powstania listopadowego był rozważany jako kandydat na ministra sprawiedliwości przy Janie Krukowieckim; był również ceniony za walory towarzyskie, razem z żoną Aleksandrą z Tańskich (podobnie jak siostra pozostawiła pamiętniki, wydane przez Ossolineum w 1967 jako „Historia mego życia. Wspomnienia warszawianki”; prowadził znany w Warszawie salon (Słownik biograficzny adwokatów polskich, tom I, pod redakcją Romana Łyczywka, Warszawa 1983); kawaler orderów św. Włodzimierza, św. Anny, św. Stanisława; został wylegitymowany ze szlachectwa w Król. Polskim p. 1851 (Sp. Szl.); chrz. 1782 Orszymowo, obecnie woj. mazowieckie, zm. Warszawa, nr domu 1245B przy ul. Nowy Świat, lat 61, poch. 2 IX 1843 Pęcice, obecnie woj. mazowieckie (MK Orszymowo, Warszawa: św. Krzyż; Wikipedia); ż. Aleksandra Tańska h. Nałęcz (ok. 1793-11 II 1850), c. Ignacego i Marii Czempińskiej h. Prawdzic (Lew z murem), siostra Klementyny z Tańskich Hoffmanowej; zm. Pęcice; dzieci: dziewięcioro, m. in. Gustaw, Helena, Kazimierz, Ignacy, Maria (I), Maria (II), Aleksandra, Adam.
 
• ZENOBIA Tarczewska (ok. 1830-po 1880), c. Modesta i Klementyny Fijałkowskiej; m. (1855 Warszawa) Aleksander Roman Skarzyński h. Bończa (ok. 1830-po 1866), właściciel dóbr Skotniki, par. Góra św. Małgorzaty, obecnie woj. łódzkie, następnie Dminin i Kłębów 1866, na Podlasiu, gmina i parafia Łuków (SGKP II 42); ślub w par. św. Andrzeja (MK Warszawa: św. Andrzej); dzieci: Modest, Zenobiusz, Feliks (ur. 1860 Skotniki, par. Góra św. Małgorzaty, obecnie woj. łódzkie), Klementyna – Skarzyńscy.

Źródła: Bork. Sp. 457; Dw. Teki; Krzep. Młp. 110; Nies. t.9/8; Sęcz.; Szl. Król.; Żern. t.2/439.