Ossoliński

Ossoliński h. Topór, stara magnacka rodzina małopolska, wywodząca się od średniowiecznego rodu Toporczyków-Starżów, których gniazdem była Morawica k/ Krakowa. Są jednego pochodzenia z Balickimi z Balic i Tęczyńskimi z Tęczyna. Już za Piastów używali tytułu hrabiów (comes) z Tęczyna (Tenczyna). Gniazdem rodu jest wieś Ossolin, pow. Opatów, parafia Goźlice, gdzie dziedziczyli w latach 1377-1578 (Krzep.), a protoplastą był żyjący w XIV wieku Jan z Ossolina. Jerzy Ossoliński, kanclerz wielki koronny, otrzymał w 1633 od papieża Urbana VIII, a w 1634 od cesarza Ferdynanda II tytuł księcia Państwa Rzymskiego, który jednak nie był uznany przez Rzeczpospolitą, a i Jerzy umarł 1650 bez potomstwa płci męskiej.
Z tejże rodziny Maksymilian, podskarbi wielki koronny, otrzymał 1733 tytuł księcia (Duc) i para francuskiego, lecz ten tytuł wygasł na bezpotomnie zmarłym. Inna linia otrzymała w 1785 tytuł hrabiowski w Austrii z odmianą w herbie, a w Prusach 1805, ale wygasła w 1850.
W XIX stuleciu istniała już tylko szlachecka gałąź tej starej i zasłużonej dla kraju rodziny. Z nich: 1 biskup, 5 wojewodów, 4 ministrów i 17 kasztelanów 1378 — 1831.
Genealogia
(osób: 161)

 

Anna Ossolińska

(1759-1809)

 

• JÓZEF Kajetan hr. Ossoliński (1764-5 IV 1834), s. Aleksandra i 2ż. Benedykty Antoniny Loewendal, kasztelan podlaski 26 X 1790-1793, asesor konfederacji generalnej targowickiej 1792, członek komitetu organizacyjnego cywilnego 1814, senator-kasztelan Królestwa Polskiego 1822-1824, starosta sandomierski 1775; kawaler Orderu Orła Białego i św. Stanisława; dziedzic na Rudkach; otrzymał dziedziczny tytuł hrabiowski pruski 5 VI 1798, potwierdzenie w Prusach 15 XI 1805, na co dyplom 1 X 1806; ż. (1781) Marianna (Maria) Barbara Zaleska h. Chomąto (ok. 1765-1813), c. Piotra, podkomorzego nurskiego i NN.; dzieci: Wiktor.

• LUDWIKA Róża Ossolińska (25 VIII 1797-11 II 1850), c. Jana Onufrego i Florentyny Dembowskiej, pisarka i poetka, autorka utworów dla dzieci, filantropka; gdy zmarła jej matka, została z siostrą Julią oddana przez ojca do pensji we Lwowie; z powodu przebytej w dzieciństwie choroby, pozostała do końca życia kaleką; zaopiekowała się nią Józefa z Ossolińskich Morstin, a potem Emilia z Ossolińskich Krasińska; w Radziejowicach, gdzie przebywała u Emilii Krasińskiej poznała Elżbietę Jaraczewską, powieściopisarkę, która dostrzegła u niej talent literacki; dzięki niej, rozpoczęła wydawanie swych wierszy i opowiadań przeznaczonych głównie dla dzieci i utrzymywała się z renty wypłacanej przez rodzinę; ur. Wyszków, zm. Kraków, poch. Cm. Rakowicki, kw. Ka (PSB t. 24 s. 386; K. Grodziska-Ożóg, Cmentarz Rakowicki w Krakowie, Kraków-Wrocław 1983; Wikipedia). 

Źródła: Bork. Rocz. t.2/229-230; Bork. Gen. 431-434; Dw. Gen.; Dw. Teki; Kos. t.3/276-277; Koss. t.2; Krzep. Młp.