Potocki

Potocki h. Lubicz, stara rodzina z Lubelskiego, wzięła nazwisko od swego dziedzictwa - wsi Potok Wielki w pow. krasnystawskim. Na początku XVII stulecia złączywszy się związkami małżeńskimi z zamożną kupiecką krakowską rodziną Foxów i sprzedawszy jej swoje gniazdo Potok Wielki, dała im swoje nazwisko (Potocki), a nawzajem po ich wygaśnięciu (w 2. połowie XVII stulecia) brała ich nazwisko (Fox) za przydomek. W XIX wieku byli właścicielami dóbr Kociubińczyki w pow. husiatyńskim.
Genealogia
(osób: 109)

• JULIA Fox-Potocka h. Lubicz (24 V 1878-1955), c. Franciszka i Marii Bilińskiej, działaczka oświatowa i spółdzielcza, założycielka Czerwonego Krzyża Południowo-Wschodniego, przewodnicząca honorowa FIDAC żeńskiego 1932, przewodnicząca Związku Rękodzielniczek 1924-1931, odznaczona Medalem Niepodległości, amerykańskim Distinguished Service Medal; ur. Turbijówka, zm. Konstancin Jeziorna, poch. w Skolimowie; 1m. (4 V 1896 Turbijówka) Edward Mazaraki (ur. ok. 1870); 2m. (po 1911) J. Bogusławski (ur. ok. 1870).

• MIECZYSŁAW Ludwik Fox-Potocki h. Lubicz (ok. 1810-1878), s. Franciszka Ksawerego i Marianny Czerwińskiej, członek Stanów galicyjskich, delegat Tow. Kredytowego Ziemskiego, konserwator zabytków historycznych we wschodniej Galicji, oficer wojsk polskich 1831; dziedzic dóbr Kociubińczyki (Kocierbińczyki) w pow. husiatyńskim; w aktach pisany także: Ludwik Mieczysław (Urus.); ż. Klotylda Horodyska h. Korczak (ur. ok. 1810), c. Antoniego, dziedzica dóbr Krogulec; dzieci: Władysław, Zofia.

Źródła: Bork. Rocz. t. 1/533-534; Kos. t. 2/437-438.


Potocki h. Pilawa (Złota i Srebrna Pilawa), rodzina magnacka, licznie rozrodzona, wywodząca się ze wsi Potok nieopodal miasta Jędrzejowa.
W dokumentach właściciele Potoku notowani są już w 1217. Na początku XVI wieku protoplasta rodu Jakub przeniósł się do ziemi halickiej, łącząc obowiązki sądowe ze służbą wojskową. Dosłużył się stanowiska podkomorzego halickiego. Umierając w 1551 posiadał już 12 wsi i prawo lokowania miasta Sidorowa. W XVII w. Potoccy dostąpili najwyższych stanowisk politycznych i wojskowych w Rzeczypospolitej i zrównali się stanem posiadania z innymi rodami arystokratycznymi. W XIX w. weszli w koligacje rodzinne z Habsburgami. Niektóre linie rodu otrzymały tytuł hrabiowski w Królestwie Polskim i w Austrii 1840 — 1870. Z tej rodziny: 1 arcybiskup prymas, 4 kasztelanów krakowskich, 5 hetmanów, 20 wojewodów, 4 ministrów, 12 kasztelanów w latach 1368 — 1831.
Genealogia
(osób: 504)

 Jan hr. Potocki

(1761-1815)

• JAN Nepomucen hr. Potocki h. Pilawa (8 III 1761-20 XI 1815), s. Józefa i Anny Teresy Ossolińskiej, podróżnik, pisarz, archeolog, etnograf, dyplomata, poseł na Sejm Czteroletni; autor „Rękopisu znalezionego w Saragossie”, pionier archeologii słowiańskiej, podróżował m.in. po Bliskim Wschodzie, Afryce Północnej i Mongolii; kapitan inżynier wojsk koronnych, uczestnik wojny z Rosją 1792; starosta halicki 1776; właściciel majątku Uładówka k/ Janowa na Wołyniu; ur. Leżajsk, zm. Uładówka, śmiercią samobójczą; 1ż. (9 V 1783 Wilanów) Julia ks. Lubomirska (1760-26 VIII 1799), c. Stanisława, marszałka wielkiego koronnego i Elżbiety ks. Czartoryskiej; ur. Łańcut, zm. Kraków; dzieci: Alfred, Artur, Andrzej, Irena; 2ż. Konstancja hr. Potocka (1781-24 XII 1852), c. Stanisława Szczęsnego i 2ż. Józefy (Józefiny) Amalii Mniszech; ur. Tulczyn, zm. Salon k/ Marsylii; 2v. żona Edwarda hr. Raczyńskiego; dzieci: Teresa.

• ZOFIA hr. Potocka h. Pilawa (ok. 1787-1857), c. Dominika i Anny Czosnowskiej, bohaterka wielu romansów i skandali towarzyskich, kochanka ks. Józefa Poniatowskiego (Girtler, Pamiętniki); 1m. (rozwiedzeni) Wincenty Czosnowski (ok. 1780-po 1820), strażnik polny koronny; 2m. Aleksander Oborski (ok. 1780-po 1820), pułkownik; jej nieślubną córką z Francuzem Perrot, dzierżawcą Łąki k/ Rzeszowa była Paulina z Czosnowskich Tańska (1818-1869), od 1834 żona Stefana Karola Tańskiego.

Źródła: Dw. Gen.; Kos. t. 1/487-495, t. 2/439-449, t. 3/351-402; Wikipedia.

Potocki h. Szeliga, później również Pilawa, byli właściwie herbu Kołmasz tj. Nowina odm. i pisali się z Potoka w pow. opoczyńskim, parafia Sławno. Występują w aktach już od 1429 (Krzep. Młp.). Grzegorz de Potok de clenodio Colmasz („duo babata et crux” – dwie podkowy i krzyż), tj. Nowina odmienna, 1429, Grzegorz i Mikołaj z Potoka h. Nowina 1450 (Ul.), Jan z Potoka notowany jest w 1559 w aktach ostrzeszowskich. Są jednego pochodzenia z Popławskimi z Popław w pow. opoczyńskim, parafii Sławno. Jedna linia, pisząca się z Będlewa w Poznańskiem, zamieniła herb Szeliga na Złotą Pilawę. Linia ta otrzymała tytuł hrabiowski (conte) papieski od papieża Leona XIII, z prawem primogenitury 6 V 1889. Z nich: 2 kasztelanów 1699 — 1784. — Przecław (zm. 1709), kasztelan rogoziński 23 X 1699. – Józef (zm. 6 VI 1781), kasztelan kamieński 20 V 1761, biechowski 15 X 1772, krzywiński 8 I 1778, rogoziński 10 VI 1780.
Genealogia
(osób: 118)
 
• HELENA Maria Potocka h. Szeliga (2 XI 1862-po 1890), c. Bolesława i 1ż. Heleny Kwileckiej; ur. w Poznaniu; m. (7 VIII 1883 Drezno; w seperacji) Władysław hr. Miączyński h. Suchekomnaty (ok. 1850-po 1890), właściciel dóbr Trąbczyn i Sietlewek w gubernii kaliskiej w Król. Polskim, oraz Pawłowo i Dzwonowo w pow. wągrowieckim w W. Ks. Poznańskim; pozasłużbowy porucznik wojsk pruskich.

• MAKSYMILIAN Józef Potocki h. Szeliga (12 X 1786-16 II 1837), s. Stanisława i Zuzanny Czapskiej, dziedzic dóbr Będlewo, Wronczyn i Zaparcin w Poznańskiem; ż. (9 XI 1814 Poznań, św. Marcin) Józefa Wyszyńska h. Trzywdar (ok. 1790-po 1815), c. Ignacego i Petronelli Jaraczewskiej h. Zaremba; dzieci: Wiktor, Franciszek, Bolesław.

Źródła: Bork. Rocz. t. 2/619-620; Bork. Gen. 745-746; Krzep. Młp.; Urus. t. 14/302.

Sapieha

Sapieha h. Lis, magnacka rodzina litewsko-ruska, wywodząca się od księcia pińskiego Narymunta, syna w. księcia litewskiego Giedymina. Notowana w aktach urzędowych od 1434.

Wielopolski

Wielopolski h. Starykoń, stara rodzina małopolska, pojawiająca się w aktach od 1460 r. i wywodząca się od Mikołaja Bochnera, mieszczanina krakowskiego. Nazwisko wzięli od wsi Wielopole w starostwie ropczyckim, woj. sandomierskim (Nies.). Byli właścicielami licznych majątków ziemskich głównie w woj. krakowskim i sandomierskim. Wywód szlachectwa przeprowadzili we Lwowie i w Warszawie. Od połowy XVII stulecia rodzina magnacka, otrzymała 29 XI 1656 od cesarza Ferdynanda III dziedziczny tytuł hrabiego Św. Cesarstwa Rzymskiego (S.I.R.). Starsza linia odziedziczywszy w 1729 r. po wygasłej rodzinie Gonzaga-Myszkowskich Ordynację Pińczowską, przyznaną im ostatecznie na sejmie 1768 r., tytułowała się hrabiami Wielopolskimi, margrabiami Gonzaga z Mirowa Myszkowskimi. Od cesarza Józefa II otrzymali 22 VII 1788 dziedziczny tytuł hrabiowski w Galicji, a zatwierdzenie tytułu hrabiowskiego w Królestwie Polskim 1820 r. Od cesarza Aleksandra II otrzymali 12 XI 1879 dziedziczny tytuł hrabiego w Rosji, i zatwierdzenie w posiadaniu Ordynacji Pińczowskiej, z prawem noszenia nazwiska, herbu i tytułu margrabiów Gonzaga-Myszkowskich, przekazywalnego na zasadzie primogenitury i związanego z posiadaniem Ordynacji Pińczowskiej. Z tej rodziny 3 wojewodów, 2 ministrów i 1 kasztelan w latach 1661 — 1831.
Dewizy rodowe: „Frangas non flectas” (Można go złamać, ale nie można go zgiąć) i „Nunquam retrorsum” (Nigdy się nie cofaj).
Genealogia
(osób: 98)

 

Elżbieta hr. Wielopolska 

(1747-1771)

• ELŻBIETA Marianna hr. Wielopolska (ok. 1747-1771), c. Jana i Marianny Jabłonowskiej; m. (1767) Józef Makary hr. Potocki (ok. 1740-1821), starosta halicki i czorsztyński.

• JAN hr. Wielopolski (ok. 1610-1668), s. Kacpra i Elżbiety Broniewskiej, wojewoda krakowski; dworzanin królewski 1635, administrator żup bocheńskich 1649, kasztelan wojnicki 1655, wojewoda krakowski 1667, starosta biecki, warszawski, bocheński, nowotarski; otrzymał w 1656 od cesarza Ferdynanda III dziedziczny tytuł hrabiowski Państwa Rzymskiego; ż. Zofia Kochanowska (zm. 1649); dzieci: Jan.

Źródła: Dw. Gen.; Kos. t.1/629-634, t.2/622-623, t.3/560-576.

Zamojski

Zamojski h. Grzymała, vel Zamoyski, w Małopolsce; z nich 1 arcybiskup lwowski 1605—1614.

Iżycki

Iżycki h. Bończa, rodzina małopolska, wzięła nazwisko od wsi Iżyce w woj. lubelskim, parafia Bychawka, gdzie dziedziczyli już w latach 1436-1581.

Dzierżyński

Dzierżyński h. Sulima vel Sulima-Dzierżyński, również w odmianach Dzierżański, Dzierżeński. Pierwotnym ich gniazdem jest Wielkopolska, byli też w ziemi warszawskiej i W. Ks. Litewskim. Podpisali elekcję Władysława IV w 1632 r. z pow. pińskim. Sprawowali urzędy grodzkie i ziemskie w woj. rawskim ok. 1700, w pow. grodzieńskim i orszańskim ok. 1770. Właściciele dóbr w pow. orszańskim 1695, współwłaściciele Załęża w woj. rawskim 1722, dziedziczyli dobra Cerkowny-Osowiec w gub. mohylowskiej 1880. Wylegitymowali się ze szlachectwa 1774 r. w ziemstwie orszańskim jako Dzierżeńscy h. Sulima. Zob. linia "krwawego" Feliksa.

Limanowski

Limanowski h. Alemani (in. Alemanni), na Litwie, w pow. kowieńskim. Zostali zapisani do ksiąg szlachty gub. kowieńskiej 1807 r.; wylegitymowani w Cesarstwie i zapisani do ksiąg szlachty gub. kowieńskiej w 1855 r. Posiadali majątek Dąbrowo w gub. kowieńskiej w 1882 r. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego wymienia folwark Limanowce nad rz. Dzisienką, w pow. dzisieńskim (Dzisna) 1866 r.
Genealogia
(osób: 67)

Bolesław Limanowski 
(1835-1935) 

• BOLESŁAW Limanowski (18 X 1835-1 II 1935), s. Wincentego i Katarzyny Wysłouch, historyk, socjolog, publicysta, polityk, ps. Janko Pokań; teoretyk i działacz pol. ruchu socjalist. w kraju i za granicą, współtwórca PPS; senator z listy PPS 1922-1935; badacz i popularyzator historii demokracji i socjalizmu pol., autor pamiętników 1835-1919; członek korporacji akad. Konwent Polonia; aresztowany przez władze ros. za organizowanie patriotycznych demonstracji w Wilnie V 1861, zesłany do gub. archangielskiej; w l. 1870–1877 działał we Lwowie jako publicysta socjalistyczny; w latach 1878-1911 na emigracji w Szwajcarii i Francji; ur. w Podgórzu (Podgórz) w Łatgalii, Polskie Inflanty, zm. w Warszawie, poch. na Cm. Powązkowskim, aleja zasłużonych; 1ż. (1874) Wincentyna Szarska (ok. 1840-1885), nauczycielka; dzieci: Mieczysław, Zygmunt, Witold; 2ż. (1887) Maria Goniewska (ok. 1860-1906); dzieci: Stanisław. 

• JADWIGA Limanowska (15 X 1894-po 1913), c. Franciszka Rafała i Julii Rusak; chrz. w parafii św. Jana w Wilnie 6 XI 1894, rodzice chrzestni: Mikołaj Jakutowicz i Malwina Kalinowska (MK Wilno – św. Jan); m. (1913 Wilno, Wszystkich Swiętych) Wacław Wierzbicki (ok. 1890-po 1913).

Źródła: 1) PSB t.17/340; 2) Urus. t.9/51; 3) SGKP t.5/233; 4) Cm. Powązkowski, Monografia; 5) Bolesław Limanowski, Pamiętniki 1835-1870, W-wa 1957.

Melfort

Melfort h. własnego, vel de Melfort, Drummond de Melfort, właściwym nazwiskiem tej szkockiej rodziny jest Drummond, hrabiowie i książęta Melfort (Counts, Earls and Dukes of Melfort). Legendarnym jej założycielem miał być węgierski książę z dynastii Arpadów, Maurycy, który przybył do Szkocji ok. 1066 r., uciekając przed najazdem Normanów. Pod koniec XVII stulecia jeden z nich został skazany na banicję i wyjechał do Francji - wciąż żyją tam jego potomkowie. Dwóch jego synów (Jan i Ludwik) służyło w wojsku elektora saskiego i króla polskiego Augusta III.
Genealogia
(osób: 9)
 
• FELIKS de Melfort (ok. 1760-po 1800), s. Jana i NN., brat Fryderyka, kapitan wojsk polskich, uczestnik insurekcji 1794; porucznik. gwardii pieszej koronnej, kapitan 1791, członek Rady Cywilnej i Wojskowej, sztabskapitan od 21 V 1794; po upadku powstania 1794 r., wyjechał do Włoch, gdzie walczył w Legionach Polskich, ranny w bitwie pod Bosco, wycofał się z czynnej służby wojskowej w 1800; absolwent Szkoły Rycerskiej w Warszawie.

• FRYDERYK de Melfort (1763-7 VII 1797), s. Jana i NN., brat Feliksa, major wojsk polskich, uczestnik walk o niepodległość; kapitan gwardii pieszej koronnej 1794, członek Rady Cywilnej i Wojskowej sprzysiężenia warszawskiego, major od 21 V 1794; uczestnik nieudanej wyprawy Joachima Deniska do Mołdawii i bitwy pod Dobronowicami 30 VI 1797, pojmany przez Austriaków, rozstrzelany.

• SEWERYNA de Melfort (ok. 1760-po 1790), c. Jana i NN.; m. Marceli Komar (ok. 1760-po 1790), skarbnik czerski 1790.

Źródła: 1) PSB; 2) Peter Beauclerk Dewar (ed.), Burke's Landed Gentry of Great Britain, 2001.

Żardecki

Żardecki h. Ciołek, rodzina małopolska, nazwisko wzięła od wsi Żardki Duże i Małe w powiecie opoczyńskim, parafia Drzewica. Już za czasów Niesieckiego mieszkali w różnych województwach. Są jednego pocho- dzenia z Bielańskimi, Drzewieckimi, Głuskimi, Gutowskimi, Maciejow- skimi, Oszczepalskimi, Wrzeszczowskimi, Żelechowskimi i Żeleńskimi. Jedna gałąź Żardeckich osiedliła się na Rusi Czerwonej, inna na Podlasiu i Litwie. Otrzymali potwierdzenie szlachectwa w Galicji 1783. Byli właścicielami m. in. dóbr Tessarowa (Tesarów) tamże, dzierżawcami wsi Wiszniów w pow. Rohatyn, woj. lwowskie.
Genealogia
(osób: 49)

• PIOTR Żardecki (26 XII 1803-3 XI 1881), s. Piotra i Salomei Sierakowskiej, podoficer 4 pułku ułanów wojsk polskich w korpusie generała Józefa Dwernickiego 1831, walczył m. in. pod Stoczkiem i Boremlą; po jego upadku powstania listopadowego, razem z całym korpusem przeszedł do Galicji 27 IV 1831; dzierżawca dóbr Ostrów k/ Przemyśla, później dóbr ziemskich w pow. stryjskim; członek tajnego Stowarzyszenia Ludu Polskiego w Przemyślu, po wykryciu spisku, aresztowany 16 XII 1839, więziony we Lwowie do 1843, otrzymał amnestię i osiadł w pow. samborskim; uwikłany ponownie w polityczne wypadki w czasie tzw. Wiosny Ludów, jako komendant konnej gwardii narodowej w Samborze 1848; po śmierci żony mieszkał z synem we Lwowie; ur. w Tessarowie (Tejsarowie) w Galicji, zm. w Łańcucie, poch. tamże; ż. (1846) Teodora Onyszkiewicz (ok. 1810-1855), c. Adriana, adwokata z Uhnowa, towarzysza broni męża z powstania listopadowego, i NN.; dzieci: Maria, Bolesław.

• SALOMEA Anna Żardecka (ok. 1890-po 1910), c. Bolesława i Aleksandry Eleonory Woźniakównej; m. Antoni Zabielski (ok. 1880-po 1910).

Źródła: Dw. Teki; Krzep. Młp. 129; Nies. t.10/79-80; Żych. t.1/361-362.

Ulatowski

Ulatowski h. Jastrzębiec vel Ulatoski, rodzina mazowiecka, licznie rozrodzona, pisząca się z Ulatowa i Obrębic (z Obrębca). Jej gniazdem jest wieś Ulatowo w powiecie przasnyskim, parafii Krzynowłoga Wielka. Wieś ta z czasem uległa podziałowi na kilka części, były to m. in. Ulatowo Barzuchy, U. Jadamy i U. Żeły, które istniały już w XVII wieku. Rodzina Ulatowskich rodzieliła się na kilka gałęzi. Jedna gałąź przeniosła się do Wielkopolski, inna osiadła na Litwie i używała przydomku Nartowt. 
W aktach grodzkich poznańskich napotykamy pierwszych Ulatowskich, przybyszów z Mazowsza, w latach 1600-1650. Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1861. 
Była też rodzina tego nazwiska herbu Zagłoba, wywodząca się z ziemi łomżyńskiej. Od nich poszli Boguscy i Boguszyccy z Ulatowa (Kap.).
Genealogia
(osób: 188)

• MICHAŁ Anzelm Ulatowski (ok. 1800-16 VI 1866), s. Franciszka i Anny Kruszewskiej, ziemianin; właściciel dóbr Małachowo Wierzbiczany w pow. gnieźnieńskim 1833-1866; zm. Małachowo k/ Witkowa, po długich cierpieniach, poch. Witkowo (MK Witkowo; Dz. Pozn. nr 136/66 z 19 VI); ż. (p. 1828) Emilia Nowacka (ok. 1800-p. 1866); dzieci: kilkoro, m. in. Władysław, Edmund, Bolesław, Apolonia.

• ZUZANNA Włodzimiera Laurencja Ulatowska (10 VIII 1866-po 1889), c. Władysława i Wandy Chełmickiej; ur. Małachowo Wierzbiczany w pow. gnieźnieńskim, chrz. 1 I 1867 Poznań, chrzestni: Florenty Chełmicki, dziedzic Bzowa i Teodozja z Raszewskich Chełmicka (MK Witkowo, Poznań: Św. Marcin); m. (p. 1887) Teodor Pokrzywnicki (ok. 1860-po 1889); dzieci: m. in. Franciszka Karolina (ur. 1887), Michał Władysław (ur. 1889) – Pokrzywniccy.

Źródła: Bork. Sp. 475; Dw. Teki; Kap.; Nejm.; Nies.; Sęcz.; Stup. t.3/160; Żych. t.1/334-336; Żern. t.2/474-475.