Olszański

Olszański h. Jastrzębiec, ród mazowiecki, osiedlony na Podlasiu i Wołyniu. Z północnego Mazowsza, ze wsi Olszanica, przenieśli się na Podlasie, gdzie założyli osady Olszany i Olszanki. 

Olizar

Olizar h. Chorągwie Kmitów (in. Radwan odm., Radwan sowity), vel Olizar-Wołczkiewicz, rodzina bojarów wołyńskich, notowana już w 1358 w aktach rozgraniczenia Litwy i Mazowsza.

Opacki

Opacki h. Prus III, stara rodzina mazowiecka, pisała się „z Mińska” oraz „z Opacza”. Są jednego pochodzenia z Mińskimi tego herbu. 

Orłowski

Orłowski h. Chomąto, vel Cygemberg-Orłowski, jedna z najstarszych rodzin pomorskich, nosząca przydomek Cygemberg, Cygiemberg, Cygienberg (niem. Ziegenberg), świadczący o jej pochodzeniu od niemieckiej rodziny Ziegenberg z Cygenbergu w Prusach zachodnich. 

Osiński

Osiński h. Junosza, według Paprockiego "dom starodawny" w ziemi gostyńskiej. 

Oskierka

herb Murdelio

herb Oskierków

Oskierka h. Murdelio odm. vel Oskierko, Oskirka, senatorska rodzina litewska w pow. mozyrskim i innych, już w połowie XVl wieku posiadała znaczne majątki na Białej Rusi. Wywodzą się być może z mieszczan połockich, uwolnionych przez króla Zygmunta w 1511 od wszelkich powinności (Bon.). Z czasem rozdzielili się na 4 linie, w tym linię strażnikowską i linię na Budzisławiu i Teresdworze. Jedna z tych linii miała swoje posiadłości w Inflantach Polskich. W XVIII i XIX stuleciu byli właścicielami dóbr Cichinicze w pow. rochaczewskim, Krasnopol, Wyszewicze w pow. owruckim, Jaszonki, Wodowicze w pow. mozyrskim, Budzisław i Teresdwór w pow. wilejskim, Rudaków w pow. rzeczyckim, Musza, Okra, Ejsbachów i Hieronimów w pow. dynaburskim. Z tej rodziny: Samuel, sędzia ziemski mozyrski, dzielny wojownik, fundator klasztoru OO. Bernardynów w Słucku 1672. Gerwazy Ludwik (zm. 1770), starosta grodowy mozyrski, cześnik wielki litewski 1748, referendarz wielki litewski 1764. Senatorów w rodzinie: 3 w latach 1725 — 1794. — Antoni (zm. 1735), pisarz wielki litewski 1724, kasztelan nowogrodzki 1725. Maciej Kazimierz, nominat kasztelan mozyrski nowej kreacji 1794. Marcin Teodor, nominat kasztelan oszmiański nowej kreacji 1794.

Odmiana w herbie — półksiężyc rogami w dół obrócony, między nimi gwiazda, na księżycu krzyż; w koronie trzy pióra strusie.

Genealogia
(osób: 163)
 
• HELENA Oskierka (ok. 1830-1902), c. Dominika i Anny Wołłowicz, właścicielka dóbr Samojłowicze; m. Wacław hr. Krasicki h. Rogala (1823-1897), s. Leona i 2ż. Antoniny Saunders, właściciel dóbr Samotojszcze na Litwie; dzieci: kilkoro, m. in. Witold, Czesław – hr. Krasiccy.

• JÓZEF Oskierka (ok. 1745-po 1790), s. Antoniego i Teresy Eperiaszy, podkomorzy chełmiński; chorąży petyhorski, poseł i elektor w 1764 z pow. oszmiańskiego, podkomorzy chełmiński 1770; dziedzic dóbr Szack; ż. Anna Hutten-Czapska h. Leliwa (ok. 1760-po 1790), wojewodzianka chełmińska; dzieci: Franciszek, Ignacy.

Źródła: Bon. Pocz. 228; Bork. Rocz. t.2/600-603; Kon. 223; Kos. t.1; Urus. t.13/41-46.

Ossowski

Ossowski h. Abszac (in. Abschatz, Awstacz, Łosia głowa, Napiwon) vel Abszac-Ossowski, odnoga rodu Abszac vel Abschatz (Abschitz, Abszytz, Abszyc), przybyłego do Wielkopolski ze Śląska. 

Ostroróg

Ostroróg h. Nałęcz, rodzina wielkopolska, pochodąca się od wygasłego rodu Nałęczów Szamotulskich, z których jeden, jak się zdaje w końcu XII wieku, posiadając majątek Ostroróg w pow. szamotulskim, od niego nazwał się Ostrorogiem. Jego też potomkowie pisali się stale z Szamotuł i długo nosili rodowe imię tej gałęzi – Dobrogost. Od XIII do połowy XVII stulecia rodzina magnacka, za Piastów używała tytułu hrabiów (comes), w 1410 i 1518 otrzymali od cesarza tytuł hrabiów Świętego Państwa Rzymskiego (S.I.R.). Z czasem rozdzielili się na kilka gałęzi, które przyjęły nowe nazwiska: Ostrorogów ze Lwówka Lwowskich, z Gorzenia (Górzna) Gorzeńskich i Prusimia Prusimskich. W 1783 otrzymali potwierdzenie dziedzicznego tytułu hrabiowskiego w Austrii. Ostrorogowie posiadali liczne majątki ziemskie w Wielkopolsce, Małopolsce i na Rusi Czerwonej. W Małopolsce byli m. in. właścicielami wsi Chmielów w pow. pińczowskim, parafia Działoszyce 1498-1525 (Krzep. Mał.). Z nich: 9 wojewodów i 18 kasztelanów 1226 — 1750. 
Genealogia
(osób: 110)

• KAROLINA hr. Ostroróg (ok. 1810-po 1840), c. Andrzeja i Róży Głogowskiej; m. Antoni z Ziemięcina Ziemięcki (Ziemęcki) h. Nieczuja (ok. 1810-1870), s. Wilhelma Ignacego i Marii Stawowskiej; wylegitymowany ze szlachectwa w Królestwie Polskim w 1851; dzieci: Konstanty, Jadwiga – Ziemięccy.

Mikołaj Ostroróg 
(1593-1651)

• MIKOŁAJ Ostroróg (1593-1651), s. Jana i 1ż. Katarzyny Mieleckiej, podczaszy koronny, dyplomata, znakomity mówca sejmowy, regimentarz wojsk koronnych, uczestnik wojen kozackich; w 1603 rozpoczął naukę w Akademii Zamojskiej pod opieką Szymona Szymonowica, następnie studiował za granicą, w Wiedniu 1613, w Kolonii i Padwie 1618-1619; poseł na sejmy z woj. ruskiego i bełskiego od 1627, podstoli krakowski 10 II 1633, marszałek sejmu koronacyjnego 1633 (jego mowa na powitanie nowego króla Władysława IV Wazy uznana została wówczas za wzór oratorstwa), stolnik wielki koronny 15 VIII 1634, krajczy wielki koronny 21 VI 1636, podczaszy wielki koronny 1638; wyznaczony przez króla w 1635, wraz z kanclerzem litewskim Stanisławem Albrechtem Radziwiłłem, na mediatora między unitami a prawosławnymi; w 1644 wziął udział ze swymi oddziałami nadwornymi w wyprawie ochmatowskiej przeciw Tatarom; w VIII 1646 kandydował do buławy polnej, ostatecznie przyznanej wojewodzie czernihowskiemu Marcinowi Kalinowskiemu; jeden z trzech regimentarzy wojsk koronnych w czasie powstania Chmielnickiego 1648-1649, obwiniany o klęskę pod Piławcami; podczas obrony Zbaraża dowodził jedną z pięciu dywizji; starosta kościelecki, drohowski, rohatyński, tykociński 25 X 1645, buski 15 III 1646; posiadał znaczne dobra w woj. ruskim, mieszkał przeważnie w Komarnie; poch. w Lublinie (PSB, T. 24); ż. (p. 1627) Barbara z Górki Roszkowska h. Łodzia (ok. 1600-1641); dzieci: Katarzyna, Zygmunt, Mikołaj, Andrzej, Stanisław.

Źródła: Bork. Rocz. t.1/299-301, t.2/230-232; Bork. Gen. 434-436; Kos. t.1/473- 486, t.2/156-157; Urus. t.13/80-92.

Ostaszewski

Ostaszewski h. Ostoja, licznie rozrodzona rodzina mazowiecka, pisząca się z Ostaszewa Wielkiego w ziemi ciechanowskiej, obecnie pow. pułtuski, gmina Gzy. W miarę działów, wieś ta przybierała różne nazwy, takie jak Ostaszew Wielki, Panki, Bagno, Czerznie i Włoski. Ostaszewscy są notowani w tamtejszych księgach urzędowych od XV wieku. Akta kancelarii książąt mazowieckich w Metryce Koronnej zawierają przywilej ks. Bolesława IV z 1446 dotyczący Ścibora z Ostaszewa, oraz przywilej ks. Janusza II z 1473 przenoszący Ostaszewo na prawo chełmińskie. Przez kilkaset lat Ostaszewo Wielkie pozostawało w ręku Ostaszewskich, i dopiero w 1771 Franciszek Ostaszewski sprzedał je podstolemu zawkrzeńskiemu Antoniemu Zielińskiemu. Z czasem ród Ostaszewskich rozdzielił się na wiele gałęzi, z nich jedna osiedliła się w Wielkopolsce, inna na Rusi Czerwonej i Podolu. W XIX stuleciu byli właścicielami m. in. Wzdowa i Grabownicy w pow. brzozowskim, oraz Klimkówki w pow. sanockim. Z tej rodziny: 1 biskup 1813 — 1817.
Nazwisko Ostaszewski przybierała też później drobna szlachta o nazwisku Ostasz (Urus.). 
Genealogia
(osób: 411)

• LUDWIKA Ostaszewska (1806-1877), c. Kazimierza i Heleny Załęskiej; m. (p. 1831) Franciszek z Niezabytowa Niezabytowski h. Lubicz (ok. 1790-1852), s. Jana i Anny Żurakowskiej, członek i deputat stanów galicyjskich, komisarz sejmu stanowego 1845; właściciel dóbr Uherce w powiecie gródeckim; dzieci: Włodzimierz Niezabytowski (ur. 29 VI 1831).

• TEOFIL Wojciech z Ostaszewa Ostaszewski (1807-9 VIII 1889), s. Sebastiana i Wiktorii Łubkowskiej, oficer wojsk polskich, członek Stanów galicyjskich, prezes rady powiatowej brzozowskiej; delegat galicyjskiego Tow. Kredytowego Ziemskiego, komendant Gwardii Narodowej obwodu sanockiego 1848; autor dzieł ludowych; właściciel dóbr Wzdów i Grabownica w pow. brzozowskim, oraz Klimkówka w pow. sanockim; ż. (15 IV 1849 Wiedeń) Emma Honorata hr. Załuska h. Junosza (13 VIII 1831-1 III 1912), c. Karola Teofila i Amelii ks. Ogińskiej; ur. w Memlu; dzieci: Maria, Adam, Stanisław, Kazimierz.

Źródła: Bork. Rocz. t.1/526-527; Kos. t.1; Nies. t.7; Urus. t.13; Wikipedia.

Ostrowski

Ostrowski h. Grzymała, według Uruskiego, stara, lecz niezamożna rodzina mazowiecka. Nazwisko wzięli od wsi Ostrów nad Wisłą, w ziemi czerskiej, parafia Magnuszew, obecnie pow. Kozienice.