Ręczajski

Ręczajski h. Rogala, vel Ręczayski, Renczajski, Ręczyski, Ręczyński, rodzina mazowiecka, biorąca nazwisko od wsi Ręczaje i Wola Ręczajska w ziemi czerskiej, w dawnym pow. radzymińskim, szlachta przeważnie zagrodowa. Są jednego pochodzenia z Lipskimi, Machnackimi i Trzylatkowskimi herbu Rogala, a zapewne także z Kałuskimi z Kałuszyna w ziemi liwskiej, w okolicach którego zamieszkiwali licznie w XIX i XX wieku. Z tej rodziny: 1 kasztelan 1579 — 1591.
Ręczajscy wywodzą się od mazowieckiego rodu Rogalitów Milanowskich (wg niektórych opracowań — Milanowscy byli Jastrzębcami), dziedziców Milanowa pod Warszawą, zwanego dziś Wilanowem. W 1434 i 1436 trzej bracia Milanowscy — Jan, Piotr i Stanisław. dokonali działu dóbr rodzinnych. Jan dziedzic Trzylatkowa, stał się protoplastą rodziny Trzylatkowskich v. Trzylatowskich i Machnackich h. Rogala, Piotr wziął Ręczaje i dał początek rodzinie Ręczajskich, zaś Stanisław stając się dziedzicem wsi Lipie w pow. grójeckim, został protoplastą rodziny Rogalitów Lipskich (Bon.).
Pierwsze dokumenty świadczące o istnieniu wsi Ręczaje Polskie pochodzą z 1377. Była to wieś szlachecka. Pierwszym znanym przedstawicielem tego rodu był Andrzej Ręczajski. Majątek Ręczaje obejmujący również Wolę Ręczajską i Kolno kupił przed 1645 Jan Grzybowski, starosta warszawski, bowiem w tymże roku zapisał tę wieś szpitalom warszawskim. Właścicielem zaś Woli Ręczajskiej był w 1713 wnuk Jana - Józef Grzybowski, wspólnie ze swoimi braćmi stryjecznymi. Ręczaje w 1725 posiadali Kiełczewscy, a dzierżawili tę wieś od nich Łobaczewscy. Następnie dobra ręczajskie trafiły w XVIII w. w ręce magnatów Radziwiłłów. W końcu XIX wieku folwark Ręczaje został rozparcelowany między niemieckich kolonistów. W ten sposób powstały Ręczaje Niemieckie.
Obecnie najwięcej Ręczajskich mieszka w pow. Mińsk Mazowiecki.
Genealogia 
(osób: 114)

• FRANCISZKA Marianna Ręczajska (1829-po 1855), c. Wojciecha i Józefy Chróścickiej; ur. Chróścice k/ Mińska Mazowieckiego, parafia Kałuszyn (MK Kałuszyn); m. (1846 Kałuszyn) Stanisław Gojski v. Goyski, Gójski, Gujski h. Doliwa (ok. 1827-po 1855), s. Kazimierza i Franciszki Polkowskiej; w dniu ślubu on miał 19 lat, ona 17; dzieci: Franciszek (ur. 10 X 1849 Wólka), Piotr (ur. 14 II 1851 Wólka), Petronela (ur. 9 V 1855 Wólka) – Gojscy.

• WOJCIECH z Ręczaj Ręczajski (ok. 1530-ok. 1591), s. Andrzeja i Jadwigi Dzierzgowskiej, rotmistrz królewski, kasztelan warszawski 1579-1591; starosta kowalski i dorpacki (derpski); wymowny poseł na sejm 1575 r., zasłużył się jako żołnierz, brał udział w wyprawie Zygmunta Augusta na Inflanty, pod Janem Mieleckim, wojewodą podolskim, w walkach z Tatarami pod Białą Cerkwią, pod Mikołajem Śreniowskim walczył pod Newlem z Moskwą, pod Stanisławem Leśniowolskim walczył pod Smoleńskiem, pod Stanisławem Cikowskim z Wojsławic walczył pod Nowogrodem; brał udział w wyprawie Stefana Batorego na Gdańsk, a także w ekspedycjach tego króla na Moskwę, odznaczył się pod Janem Zamoyskim pod Pskowem, a także pod Dorpatem; wsławił się zwycięstwem pod Pleszkowem, gdzie 150 nieprzyjaciół położył trupem, a 60 pojmał w niewolę 1581; dziedzic dóbr Krzemień ok. 1565; ż. (p. 1565) Katarzyna Olędzka v. Olendzka h. Rawicz (ok. 1540-po 1570), c. Krzysztofa, wojskiego mielnickiego i starosty brańskiego, i NI. Wodzyńskiej; dzieci: Wojciech, Hieronim, Bartłomiej, Piotr.

Źródła: Bon. t.8/281; Nies. t.8/101-102; Urus. t.15/207; PSB t.31/239-242; Żych. t.13/251.