Sanguszko

Sanguszko h. Pogoń litewska, vel Sienguszko, Sanguszkowicz, jeden z najstarszych rodów litewsko-ruskich, pochodzący od Giedymina, wielkiego księcia litewskiego. Protoplastą rodu był kniaź litewski Sanguszko, syn Fiodora, a wnuk wielkiego księcia litewskiego Olgierda Giedyminowicza. Potomkowie kniazia Sanguszki zapoczątkowali trzy odrębne linie: koszyrską (wygasła 1653), niesuchojeżsko-łokacką (wygasła ok. 1580/90) i kowelską. Linia kowelska tego rodu reprezentowana jest do dziś w osobie najmłodszego przedstawiciela, księcia Pawła Sanguszki, mieszkającego w San Paulo w Brazylii. Tytuł książęcy nosili zawsze za czasów Rzeczypospolitej, a otrzymali jego przyznanie w Cesarstwach Austriackim (1785) i Rosyjskim. Z tej rodziny: 1 biskup, 5 wojewodów, 1 hetman i 4 ministrów 1566 — 1796.
W XVII wieku przejęli dobra po Ostrogskich i Zasławskich. Do kresowych rezydencji Sanguszków należały Sławuty i Zasław. Począwszy od XVII wieku posiadali również rozległe majątki w Małopolsce, m.in. przez przeszło dwa stulecia należał do nich pałac w Gumniskach (dziś przedmieścia Tarnowa).
Genealogia
(osób: 136)
 
• EUSTACHY Erazm ks. Sanguszko (26 X 1768-2 XII 1844), s. Hieronima Janusza i 1ż. Cecylii Urszuli Potockiej, poseł na Sejm Czteroletni, wicebrygadier kawalerii narodowej 1792, uczestnik wojny z Rosją 1792, powstania kościuszkowskiego 1794, kampanii napoleońskich, m. in. kampanii moskiewskiej 1812, wiceregimentarz pospolitego ruszenia w Księstwie Warszawskim; właściciel dóbr ziemskich na Wołyniu (m.in. Sławuta i Antonin), oraz w Galicji (Gumniska), autor pamiętników; fundator kościoła w Sławucie 1822; ur. Sławuta w pow. zasławskim, zm. tamże; ż. (26 VI 1798 Drezno) Klementyna Maria Teresa ks. Czartoryska (30 XII 1780-2 III 1852), c. Józefa Klemensa i Doroty Barbary Jabłonowskiej; ur. Korzec, zm. Sławuta; dzieci: Dorota, Roman, Władysław.

• KRYSTYNA (Justyna) ks. Sanguszko (4 X 1741-20 IX 1778), c. Pawła Karola i 3ż. Barbary Dunin; zm. Warszawa; m. (25 VI 1765) Franciszek Bieliński (1742-1809), pisarz wielki koronny.

Źródła: Bork. t.1/137-139, t.2/48-50; Bork. Gen. 91-96; Dw. Gen.; Kos. t.1/564-574; Nies. t.8/234-241.