Maszkowski

Maszkowski h. Abdank, vel Maskowski, byli w woj. łęczyckim i pisali się z Maszkowic, skąd przenieśli się do woj. sieradzkiego i poznańskiego.

Gniazdo ich, Maszkowice, leży w pow. łęczyckim, w parafii Modlna. Pierwsza wzmianka o tej wsi pochodzi z 1357 r. i mówi, że dziedzicem w Maszkowicach był Piotr. W kolejnej z 7 VIII 1386 r. odnotowany został Sąd z Maszkowic. Już wówczas wieś ta mogła mieć kilka części, należących do różnoherbowej szlachty. U schyłku XIV w. wieś była w cząstkowym posiadaniu rodu Sulimów z Dobrej. Po Sądzie z Dobrej dziedziczyli jego synowie. 

Jakusz z Maszkowic herbu Abdank świadczył 1414 r. w ziemstwie łęczyckim w sprawie Jana z Pieskowic (Ks. Ziem. Łęczycka). Wśród następnych właścicieli byli Stefan z Chodowa i Piotr Klimowiec. W 1456 r. synowie Piotra Klimowica, Klemens i Bartłomiej, zamienili swoje części w Maszkowicach na wójtostwo łęczyckie wraz z działem w Leszczach. 

W następstwie tej zamiany nowym właścicielem części Maszkowic został Jan z Waliszewa i Mrogi. Po nim dziedziczyli Maszkowice jego syn Jan, a następnie wnukowie Stanisław i Feliks, którzy w 1508 r. przeprowadzili dział majątkowy. W XVI wieku dziedzice tej wsi przyjmowali nazwisko Maszkowski. Marcin Maszkowski, cześnik łęczycki 1552 r. Jednym z jej wybitniejszych przedstawicieli był Mikołaj Maszkowski, stolnik łęczycki (1572-1591) i starosta szawelski. Nabył on szereg dóbr i oprócz dziedzicznych Maszkowic posiadał między innymi działy w Tymienicy i Małachowicach. 

W początkach XVI w. w Maszkowicach znajdował się dwór z domem oraz drugi plac dworski, obydwa z sadami, łąkami i lasami. We wsi funkcjonowało kilka pól folwarcznych noszących własne nazwy. Założono 6 stawów, natomiast lasy ciągnęły się do granic Sokolnik, Ozorkowa, Krzeszewa. Dane pochodzące z drugiej połowy XVI w. informują, że w Maszkowicach działał młyn. Na początku drugiej połowy XVII w. część wsi otrzymał Stanisław Szypowski z Białej, a w 1660 r. działami dysponowali również Maciej Gałecki i Tomasz Miecznikowski. Za czasów Stanisława Augusta dziedzicem w Maszkowicach był Franciszek Łobodzki, cześnik lubaczowski.

Pod koniec XIX w. wieś liczyła 136 mieszkańców i 30 gospodarstw domów mieszkalnych. Natomiast folwark posiadał 5 domów mieszkalnych i 50 mieszkańców. W 1912 r. właścicielem folwarku Maszkowice był Klemens Starzyński. W 1921 r. istniała wieś Maszkowice oraz kolonia Maszkowice-Sokolniki. Wieś liczyła wówczas 332 mieszkańców i posiadała 51 domów mieszkalnych, natomiast kolonia 66 mieszkańców i 7 domów mieszkalnych (SGKP; Wikipedia).

Synem wspomnianego wyżej stolnika Mikołaja, był jego imiennik, który podpisał 1632 r. elekcję z woj. łęczyckim, a wnukiem Jan, dziedzic na Maszkowicach, Będkowie i Michałowicach, żonaty z Katarzyną Spinek, bezpotomny, elektor 1632 i 1648 r. Marcin, elektor 1697 r. z woj. łęczyckiego, i Władysław, dziedzic na Małachowicach, pisarz grodzki sochaczewski 1689 r. Franciszek, stolnik owrucki, nabył 1726 r. dobra Pierzchno, w pow. pyzdrskim. Stanisław i Stefan 1733 r. z woj. kijowskim, a Franciszek, porucznik gwardii pieszej, i Józef z Maszkowic 1764 r. z woj. sieradzkim, podpisali elekcje. Jan Kanty, łowczy radomski 1775 r., wiceregent piotrkowski 1787 r. Józef, łowczy radomski 1786 r.

Zdaje się, że zarówno pośród Maszkowskich herbu Abdank, jak i Jastrzębiec, niektórzy używali bezpodstawnie przydomku Zyndram, przynależnego Maszkowskim herbu Słońce, wygasłej już rodzinie Zyndrama z Maszkowic, sławnego rycerza, uczestnika bitwy pod Grunwalem 1410 r. 

Być może z tych samych Maszkowic, w pow. łęczyckim, wyszli także Maszkowscy herbu Jastrzębiec. 

Genealogia
(osób: 31)

• JAN Kanty Tadeusz Maszkowski h. Abdank (1759-10 II 1820), s. Józefa (Jana) i Konstancji Rudnickiej, zapewne właściciel części dóbr Bełchatów; ur. Zakrzówek, parafia i powiat Radomsko, chrz. 2 IX 1759, uwagi: „szlachta” (MK Radomsko); zm. Warszawa, uwagi: żona Antonina Rychłowska (MK Warszawa: ASC Cyrkuł IV); ci Maszkowscy pisali się także: Zyndram-Maszkowski, dowodząc jakoby swojego pochodzenia od słynnego wojownika Zyndrama z Maszkowic h. wł. (Urus.; Sęcz.; MK Siennica); ż. (26 II 1791 Bełchatów-Grocholice) Antonina Rychłowska (ok. 1770-po 1802); ślub w parafii Bełchatów-Grocholice, miejscowość: Dwór Bełchatów (MK Bełchatów-Grocholice); dzieci: Gabriel, Julian, Gertruda (Izabela), Benedykt, Izabela.

• IZABELA Maszkowska h. Abdank (1802-po 1844/55), c. Jana Kantego i Antoniny Rychłowskiej; ci Maszkowscy pisali się także: Zyndram-Maszkowski, dowodząc jakoby swojego pochodzenia od słynnego wojownika, z przełomu XIV i XV wieku, Zyndrama z Maszkowic h. wł.; w aktach także błędnie: Moszkowska, Morzkowska; 1m. (23 I 1821 Siennica) Michał Pełczyński h. Jastrzębiec (8 IX 1775-3 III 1833), s. Jakuba i Marianny Lipińskiej, topograf, generał brygady wojsk polskich, uczestnik kampanii napoleońskich; w aktach także: Andrzej Georgonius Michał Marcin Pełczyński; wg Ks. Wojskowych, wstąpił w 1789 r. (sic!) do korpusu inżynierów koronnych, podporucznik 1791, porucznik 1794, kapitan 2 pułku piechoty 1806, major 1815 r. w sztabie kwatermistrzostwa generalnego wojska, awansował tegoż roku na podpułkownika, a 1820 r. na pułkownika, i w 1830 r. wystąpił do dymisji w stopniu generała brygady; odbył kampanie: 1792 r. w Polsce, 1806-1807 r. przeciw Prusom, 1809 r. w Austrii, 1812 r. w Rosji i 1813 r. przeciw sprzymierzonym i za waleczność otrzymał krzyż złoty Virtuti Militari; ur. Imbramowice, pow. olkuski, zm. Poschła, gm. Parysów, pow. Garwolin; jego synowie otrzymali w 1845 r. przyznanie praw szlachectwa w Królestwie z zasady stopnia oficerskiego ich ojca (Urus.; Sęcz.); ślub w parafii Siennica, obecnie pow. Mińsk Mazowiecki, miejscowość: Siennica, uwagi: kawaler, panna (MK Siennica); dzieci: Maria, Michał, Hipolit, Emilia, Aleksander – Pełczyńscy; 2m. (ok. 1834) Wincenty Ludwik Manowski h. Prus III (20 VIII 1811-po 1855), s. Jana Pawła i 1ż. Tekli Doroty Jaworskiej, obywatel ziemski, zamieszkały we wsi Pszonka, parafia Parysów, ówczesny pow. łukowski, obecnie pow. Garwolin; razem z ojcem oraz swoimi dziećmi został wylegitymowany ze szlachectwa w Królestwie Kongresowym 1843 r. z herbem Prus III, zapisany do ksiąg szlachty ówczesnej guberni lubelskiej, oddział podlaski (Urus.; Sęcz.); ur. Warszawa, chrz. 1811 (MK Warszawa: ASC Cyrkuł I); dzieci: Kazimierz, Bronisława, Jan, Albina – Manowscy.

Źródła: Dw. Teki (Regesty); SGKP; Urus. t. 10/263-264; Wikipedia.

Maszkowski h. Jastrzębiec, czasem także Myszkowski, mają pochodzić z Małopolski i pisali się z Maszkowic.

Z nich: Stanisław, dziedzic na Maszkowicach, nabył wieś Awratyn, w pow. żytomierskim, gdzie osiadł. Andrzej Mikołaj (zm. 1837), pisarz ziemski 1807 r., następnie 1818 r. sędzia ziemiański powiatu starokonstantynowskiego. Kacper (zm. 1884), ziemianin, uczestnik powstania listopadowego 1830/31, konarszczyk, sybirak.

• ANNA Maszkowska h. Jastrzębiec (ok. 1810-po 1840), c. Andrzeja Mikołaja i Józefy Giżyckiej h. Gozdawa (Urus.); m. (ok. 1830) Cyryl Naskręcki (ok. 1800-po 1840), sekretarz kolegialny i podsędek sądu powiatowego żytomierskiego 1840 r.; w aktach także: Naskrędzki; dzieci: 1/ Eleonora Marianna Józefa Naskręcka (ur. 21 II 1839); ur. Żytomierz, chrz. 12 IV 1839, uwagi: „Wielmożna”, chrzestni: W. Augustyn Kodrębski, sekretarz gubernialny, „urodzona” Maria Dziejciowska, deputowana Sądu Głównego wołyńskiego [to zapewne żona deputowanego], asysta: J.W. Dominik Dziejciowski deputat Sądu jw. (MK Żytomierz: św. Zofia).

Kacper Maszkowski 
(1806-1884)

• KACPER Melchior Maszkowski h. Jastrzębiec (18 I 1806-14 XI 1884), s. Andrzeja Mikołaja i Józefy Giżyckiej h. Gozdawa, ziemianin, uczestnik powstania listopadowego 1830/31, konarszczyk, sybirak; porucznik wojsk polskich 1831 r. i kawaler krzyża Virtuti Militari, więzień carski w Tobolsku, po powrocie do kraju zamieszkał w Kijowie, gdzie umarł; ur. Bogdanówka, pow. starokonstantynowski, na Wołyniu, zm. Kijów, lat 78; w aktach także: Kasper, Gaspar M-ki (PSB t. 20/157; Urus.); ż. (1829) Karolina Grabowska (ok. 1830-po 1885); 2v. NI. Wyszomirski (ok. 1820-po 1885).

Źródła: Kos.; Nies.; Pap.; Urus. t. 10/264.

Maszkowski h. Słońce (albo herb własny), rodzina mieszczańska sądecka i krakowska, pochodzenia niemieckiego. 

Paprocki przypisuje im herb Jastrzębiec, który w rzeczywistości nosili Moszkowscy. Nasi kronikarze dają Zyndramowi z Maszkowic herb Słońce. Prof. Semkowicz w pracy swojej „Zyndram z Maszkowic”, wyprowadza tę rodzinę z mieszczan sądeckich, która wzięła nazwisko od wsi Maszkowice, w pow. sądeckim, i zaznacza, że rodzina ta wygasła.

Z nich: Zyndram z Maszkowic, miecznik 1408 r., następnie chorąży krakowski, jeden z najdzielniejszych wojowników swojego czasu; dowódca załogi w Kamieńcu Podolskim w czasie wojny z Witoldem 1390 r., dowódcą wojsk polskich w bitwie z Krzyżakami pod Grunwaldem 1410 r. 

Herb — w polu niebieskim słońce złote; nad hełmem w koronie trzy pióra strusie.

Przydomku Zyndram używali bezpodstawnie chyba Maszkowscy herbu Abdank, jakoby na pamiątkę pochodzenia od słynnego Zyndrama z Maszkowic.

• ZYNDRAM z Maszkowic h. Słońce (ok. 1350/60-p. 5 VI 1414), s. Mikołaja i NN., miecznik krakowski, uczestnik bitwy pod Grunwaldem; starosta niegrodowy (tenutariusz) Małogoszczy 1401 r., Jasła 1409 r.; miecznik krakowski od 1404 r.; otrzymał 1413 r. od króla wieś Przysietnicę, z obowiązkiem obrony ziemi przed najazdami Tatarów i zbójnikami beskidzkimi; pochodził z rodziny mieszczańskiej; ż. (p. 1393) Anna NN. (ok. 1360-po 1425), mieszczanka krakowska; dzieci: córka NI.

• NI. z Maszkowic h. Słońce (ok. 1385-po 1426), c. Zyndrama i Anny NN., miecznikówna krakowska; m. Jan NN. (ok. 1380-po 1426), mieszczanin i rajca krakowski, przybrał po teściu przydomek Zyndram z Maszkowic (ok. 1380-po 1426), właściciel wsi Maszkowice k/ Nowego Sącza, oraz z nadania królewskiego wsie w ziemi bieckiej: Jaśliska, Zyndranowa, Lubatowa, Jasionka i Królików 1426 r.

Źródła: Dług.; Krzep. Małop.; Nies.; PSB; Urus. t. 10/264-265; WSB; Wikipedia; T. Gajl, Herbarz polski online.